Page 165 - 1-сон 2020 йил

Хорижий филология №1, 2020 йил

PAYT HOLINI IFODALOVCHI SINTAKTIK BIRLIKLARNING
INGLIZ TILIDAN O’ZBEK TILIGA TARJIMASI

Saloxiddinov Manuchehr,
SamDCHTI magistranti

Kalit so’zlar: temporallik, sintaktik birlik, sintaksema, adverbial element.

Ma’lumki, gap qurilmasida payt holini Siz menga hech qachon jiddiy
ifodalovchi sintaktik birliklar rang-barangdir. muomala qilmaysiz (Y.A., 218)?
Jumladan, ingliz tili gap qurilmasida ishtirok c) now hozir:
etgan payt holini ifodalovchi birliklarning He sat now in his legation room
o’zbek tiliga tarjima qilinishi usullarini fretting at a telegram to decode (Q.A., 200).
aniqlash ham tarjima nazariyasida muhim rol Payl hozir o’z missiyasida o’tirib,
o’ynaydi. Ta’kidlash joizki, tarjimashunos sabrsizlik bilan telegrammani rasshifrovka
olimlar asosan matnning mazmuniga, stilistik qilayotgandir (Y.A., 223).
omillarga ko’proq e’tibor qaratganlar, ammo d) still hamon:
bir tildan ikkinchi bir tilga tarjima qilishda She is waiting for him still (Q.A., 35).
grammatik shakllar tarjimasiga ham e’tibor Hamon uni kutayapti (Y.A., 25).
qaratish foydadan xoli emas. e) ever bir paytlar:
A.M.Muxin konsepsiyasiga Were you ever in love with her (E.H.,
asoslangan holda payt holini ifodalovchi 117)?
sintaktik birliklarning differensial sintaktik- Sen bir paytlar unga oshiq
semantik belgisi temporallik atamasi bilan bo’lganmiding (E.H., 102)?
yuritiladi. Shunga ko’ra, temporallikni f) once bir vaqtlar:
ifodalovchi sintaktik birliklarning ingliz Robert Cohn was once Middleweight
tilidan badiiy matnda o’zbek tiliga tarjimada boxing champion of Prinseton (E.H., 11).
berilishini ko’ramiz. Robert Kon bir vaqtlar o’rta vaznda
Temporal sintaksemani ifodalovchi Prinston Universitetining chempioni
birliklar gap qurilmasida kesimga bog’lanib, bo’lgandi (E.H., 3).
unda ifodalangan ish-harakatning g) just bir paytlari:
tugallanganligini, davomiyligini, It’s just like the Fratellinis used to be
chegaralanganligini, nutq jarayonidan keyin (E.H., 107).
bajarilishini, ish-harakatning bajarilishida Bir paytlari xuddi Fratellini
ketma-ketlikni ifodalashi mumkin. sirkchilari aytganidek (E.H., 93).
Ingliz va o’zbek tillarida temporallik h) already allaqachon:
turlicha ifodalanishi mumkin va tarjimada Mike was already in bed (E.H., 138).
ham har xil berilishi mumkin: Mayk allaqachon yotgandi (E.H.,
1. Adverbial elementlar bilan 122).
ifodalanganda o’zbek tiliga quyidagicha i) always paytida:
beriladi: There was always a breeze even in the
a) yet hali – bu kesimning inkor shaklida heat of the day (E.H., 118).
uchraydi: Kunning hatto eng jazirama paytida
You haven’t reached it yet (Q.A., ham nuqul shabada esib turar edi (E.H., 103).
195). j) then o’zbek tiliga keyin, shu payt, o’shanda,
Siz uchun hali o’zgarish bo’lgani yo’q bu paytda kabilar yordamida tarjima qilinadi:
(Y.A., 218). Then they pulled up the door of the
b) never hech qachon: cage (E. H., 130).
You’ll never take me seriously, will Keyin qafasning eshigini ochishdi
you (Q.A., 195)? (E.H., 115).

164