Page 69 - 1-2019

Хорижий филология №1, 2019 йил

суратлайди. Бу – қийин ижодий процесс. кечинма йўналишидаги бурилиш
Лекин Рауфнинг сатрларида бу қийналиш нуқталарига айланади.
билинмайди, улар гўѐ осон кўчгандек Оҳ, сўнгги қўшиқни куйламоқ
равон, табиий, самимий. Бу шеърларда бунчалар қийин,
декларативлик ҳам, насиҳат ҳам, Виктор Харанинг кўзлари ўнгида
иллюстрация ҳам, дидактив яланғочлик Унинг суюк она-Ватанини –
ҳам йўқ. Улар шоирнинг завқ дунѐсидан Етти торли муқаддас созини
туғилган. Агар бу дунѐ тобора кенгайса, синдирдилар.
тўлқин урса, инсоний эҳтирос ва Сўнг унинг сарбаст қўшиқларига
гражданлик ҳислари билан янада бойиса, жўровоз бармоқларини кесиб
Рауф Парфи, шубҳасиз, ҳассос шоир олишди.
бўлади‖, - деб таъкидлайди Асқад Мухтор. Бир эмас,
Хусусан, Рауф Парфида бу ҳолат яққол Икки эмас,
кўзга ташланганини айтиб ўтдик. Шоир Уч эмас…
ижодида тобора фалсафийлик илдиз отиб, Унинг ўн фарзандини –
катта ижтимоий-фалсафий хулосаларни Бармоқларини сўйди жаллодлар,
шеърга сингдириб юбориш руҳи кучайди. Ўзинг яратдингми шуларни,
Рауф Парфи ижодидан етарлича Тангрим! [4, 154]
бохабар ўқувчи унинг бутун асарларида Ушбу шеърнинг изҳори эпик услубга
ўзини ўзи кўндиролмаѐтган исѐнкор руҳ яқин, яъни ровий ривоятидек таассурот
кезиб юрганини сезмай қолмаса керак. қолдиради. Бироқ тасдиқ, инкор, такрор,
Бироқ бу шунчаки пессимистик хитоб, фожиа ҳолатининг лаконик тасвири
кайфиятнинг поэтик ифодаси эмас, аср уни лирика қонуниятларига
кишиси, давр одамлари фожеий ҳаѐтининг бўйсундирмоқда.
юксак санъат даражасидаги бадиий Шеър давомида оғир ўй-кечинмалар
аксидир. Р.Парфи замонавий шеъриятни ―Сўнгги қўшиқни куйлаш бунчалар
янги поғонага кўтара олган шоир. Унинг қийин‖, ―Оғир, кўп оғир‖, ―Оғир нақадар‖,
ўзига хос поэтик мушоҳада услуби ―Нақадар оғир‖ тарзидаги такрорларга
шеъриятимизда алоҳида ижодий мактаб уланиб, Виктор Харанинг руҳий ҳолати ва
даражасига кўтарилди. Ҳассос шоирнинг матонатидан, ундаги эътиқодга
қарийб барча шеърларида инсон эрки, бўлган комил ишончдан ўқувчини огоҳ
озодлик куйланади ва шу эркка тажовуз қилиб туради. Бу ажойиб, психологик
солаѐтганларга нафрат сезилиб туради. такрор шеър тугалланмасида шоирни:
Масалан, ―Виктор Харанинг сўнгги Оҳ, сўнгги қўшиқни…
қўшиғи‖ шеърига эътибор берайлик. Куйламоқ…
Маълумки, Чилининг қўшиқчи шоири Зарур
Виктор Хара Августо Пиночет қабилидаги якунга етаклайди. Р.Парфи
бошчилигидаги Хунта томонидан ижодида бундай маҳорат билан ѐзилган
Сантягонинг марказий стадионларидан шеърлар кўплаб учрайди.
бирида, озодлик қўшиғи, эрк гимнини Рауф Парфи алоҳида олинган бир
куйлагани учун, ўзининг қасоскор инсоннинг ички оламини тасвирлашга
шеърлари туфайли беш минг маҳбус интилади. У ўзини танимоққа уринаѐтган,
олдида панжалари, сўнг қўллари кесиб ўзлигини топишга интилаѐтган кишилар
ўлдирилган. Р.Парфи шу воқеани ўз руҳиятини чизади. Шоир олам ҳам, одам
шеърига тўлалигича киритади. Шоир ҳам жўн эмаслигини яхши билганидан
озодлик учун курашчи қаҳрамон образини уларни жўн тушунгиси, изоҳлагиси,
шакллантиришда модернистик шеърият тасвирлагиси келмайди. Р.Парфи – ҳаѐт
услубидан фойдаланди. Асосий маъно ҳақиқатларини кўрсатишдан кўра, кўнгил
ташувчи психологик деталларни образли ҳақиқатларини, руҳият чинликларини
мантиқ талабига кўра жойлаштиради. Улар ифодалашга мойил. Ҳеч ким кўрмаган
ҳолатни ҳеч кимга ўхшамайдиган тарзда

68