Page 88 - 1-сон 2020 йил

Хорижий филология №1, 2020 йил

компьютер ўқув дастурларининг (КЎД) ўргатиш каби бир қатор мақсадларига
пайдо бўлишига олиб келди. Бундай эришиш анча мушкул.
дастурлар кўпинча маълумот олиш ва “Ўрганилаётган тилнинг назарий
муайян соҳада билишларни аспектлари” курсини қўллаб-қувватлаш
шакллантириш, кўникма ва маҳоратларни учун ушбу турдаги дастурий
мустаҳкамлаш, билимларни назорат қилиш маҳсулотларга нисбатан юқорида
жараёнини қўллаб-қувватлашга келтирилган барча талабларни ҳисобга
қаратилган. Д.Д.Аветисян, олган ҳолда, биз ЭЎУМ ва унинг
Л.В.Аршинский, А.А.Пугачев ва бошқалар мултимедиали таркибий қисмини МАЎТ
томонидан ишлаб чиқилган ўқув ишлаб чиқдик. ЭЎУМ қуйидаги таркибий
дастурлари КЎД га мисол бўлиши мумкин қисмларни ўз ичига олади: электрон
[3; 4]. дарслик, глоссарий (луғат), электрон ишчи
Бироқ, ҳозирги кунда тўла бўлмаган дафтар, дастурни бошқарувчи электрон
ўқув дастурлари жамиятнинг тобора ошиб топшириқлар китоби.
бораётган талабларига жавоб бермаяпти, Электрон дарслик – бу ўқув
шунинг учун ҳар хил турдаги КЎД курсни материали ёки унинг бирон-бир қисмини
тўлиқ қўллаб-қувватлаши кўзда мустақил ўрганиш учун имконият
тутилмоқда. Биз яратган электрон ўқув- яратадиган дастурий-услубий мажмуа
услубий мажмуа (ЭЎУМ) бунга мисол бўлиб, қоғоздаги дарсликнинг аналогидир.
бўлиши мумкин. ЭЎУМнинг умумий Бироқ, оддий дарсликдан фарқли ўлароқ, у
таркибидаги мултимедиа бир қатор афзалликларга эга. Биринчидан,
автоматлаштирилган ўқитиш тизими керакли маълумотларга тезкор кириш
(МАЎТ) барча элементлари модулли имкониятини беради, иккинчидан, ўқув
ўқитиш технологияси асосида ишлаб материалини яхшироқ эгаллашга ва уни
чиқилган анъанавий ўқитиш тизимида тезроқ ўзлаштиришга ёрдам беради,
мавжуд бўлган тегишли ўқув учинчидан, ўқитишда индивидуал
материалларининг аналогидир. ёндашувни ва бошқа кўплаб
МАЎТни анъанавий ўқитиш афзалликларни амалга оширишга ёрдам
воситаларини органик равишда давом беради.
эттирадиган ва ўз хусусиятлари туфайли, “Ўрганилаётган тилнинг назарий
гиперматнли режимда ҳар қандай аспектлари” курси беш модулга бўлинган
маълумотга тез ва тўлиқ киришни бўлиб, уларнинг ҳар бири, бир томондан,
таъминлайдиган ўқитиш ахборот муҳити бир бутуннинг бир қисми бўлса, бошқа
сифатида қараш мумкин. МАЎТда томондан, ўқув фанининг мавзуларидан
аналогия бўйича ўхшашлик орқали янги бирини ёритиб берадиган мантиқан тўлиқ
билимларни эгаллашга ёрдам берадиган ниҳоясига етказилган тузилмадан иборат.
аудио-визуал воситалар мавжуд бўлиб, Модулли ўқитиш технологияси
улар мотивацион ва ахборот таркибий ахборотни қатъий таркибий ташкил
қисмларни ягона фаолиятга бирлаштиради. этишни назарда тутганлиги сабабли,
Фикримизча, ЭЎУМдан элетрон дарсликни яратишда минимал
фойдаланмасдан профессионал филологик парча сифатида ахборотнинг минимал
таълимнинг касбий мотивларини бўлинмайдиган ҳажмини кўрсатадиган
шакллантириш, филологнинг касбий слот (абзац, катак) ажратилди. Бир нечта
фаолияти тўғрисида тизимли тасаввурни (4-8) слотларнинг бирикмаси монитор
яратиш, ҳаёт фаолиятининг маълум бир экранига жойлаштирилган ва умумий
соҳасидаги каби ўқув материалида ҳам маъноси билан бирлаштирил-ган фрейм
яхлит йўналишга эришиш, билимларни (кадр)ни ҳосил қилади. Фрейм сифатида
якуний маҳсулот сифатида эмас, аксинча, расмлар, жадваллар, диаграммалар бўлиши
билишнинг мақбул муҳитини яратадиган мумкин. Умумий семантик юкламага эга
махсус дидактик муҳит доирасида бўлган бир нечта (4-9) фреймлар тўплами
материални ўзлаштириш тартиби сифатида супер-фреймга бирлаштирилган. Бир нечта

87