Page 62 - 1-2019

Хорижий филология №1, 2019 йил

орзусини тимсол ва афсоналарда жанр шаклий талабларига жавоб
ифодалаган. Муаллиф халқ оғзаки ижоди, бермасликларини таъкидлайдилар [1.84].
удумлари ҳамда Япония ва Хитой қадимий Асарлар муаллифлари
ѐдгорликларига асосланган ҳолда ўз ватанпарварлик келажакда Япония
асарларини яратган. Фалсафий ва ахлоқий давлатини тиклайди, энг аввало тарих ва
қарашларининг шаклланишида Хейан тилни сақлаб қолмоқ керак деб
даври адабиѐтининг бой меросидан таъкидлаган. Муаллифлар йирик файласуф
фойдаланган. Зеро, уларни англаш, бадиий сифатида келажакни кўра олгандай
қайта ишлаш О:кагамининг бадиий асарларида ўз мамлакатидан ғурурланиш,
қийматини оширган. айниқса, қадимги қаҳрамонликлардан
Асар сюжетига манба бўлиб оғзаки фахрланиш туйғусини ифодалаган. Улар
ҳикояларгина эмас, балки ―расмий орқали халққа миллийлик ғояларини
тарихлар‖ ҳам хизмат қилади. Шу сабабли сингдиришга ҳаракат қилган. Шу мақсадда
уларнинг аксариятида тарихий воқеалар яратилган катта ҳажмдаги ―Кўзгу‖лар
баѐн этилади ва реал тарихий шахслар ватанпарварликни тараннум этган. Бирор
иштирок этади, лекин ―расмий бир воқеани, нарсани унутиб
тарихлар‖дан фарқли ўлароқ, уларга қолдирмасликка эътибор қаратилган.
бадиий ишлов берилган. Персонажлари Китобларга ўзларидан аввалги ўтган
орасида таниқли амалдорлар, олимлар, йилномачи ва тарихчиларнинг
ѐзувчиларгина эмас, ашулачилар, асарларидаги миф ва афсоналарни
ҳунармандлар, савдогарлар, табиблар, киритиб, кейин эса бошқа манбалардан
қароллар ҳам мавжуд. Шу туфайли олинган янги маълумотлар қўшилган.
китобхон қаршисида жамият ҳаѐтининг Кўпинча афсонадаги бош қаҳрамоннинг
―норасмий‖ томони намоѐн бўлади [6.28.]. туғилиши билан боғлиқ ғайриоддийлик,
―Кўзгу‖лар таркибига кирадиган яъни уларнинг қандайдир илоҳий кучлар
рекиши моногатари жанридаги навбатдаги ѐрдамида дунѐга келиши ѐки бўлмасам
асарлардан бири ―Мидзукагами‖- Сув инсон қонидан туғилмасдан қандайдир
кўзгуси. Асарда афсонавий император фарқли ҳолат билан дунѐга келишини
Жимму давридан 850 йилгача бўлган жами кўрамиз. Афсоналарнинг ҳам якуни
эллик тўртта императорларнинг эзгулик билан тугашини кузатамиз.
ҳукмронлиги даврининг тарихи Мазмун-моҳияти билан бутунлай
ифодаланган. ўзгача мазкур асарларда жанрлар кўлами
―Имакагами‖ (―Ҳозирги кун кенг ва ранг-барангдир. Муаллифлар
кўзгуси,1170 й.) 1025-1170 йиллар асарларини бошқа жанрлар–танка,
воқеалари ҳақида баѐн қилади. таржимаи ҳол, миф ва афсоналарга хос
Асарларнинг беҳад кўплиги Фудзивара хусусиятлар билан бойитадилар. Улар
Митинага (885-1027) ҳукмронлиги даврида ―Кўзгулар‖- рекиши моногатариларда
хейан сарой адабиѐти ва маданияти турли жанр хусусиятларини мужассам
тараққиѐтининг сўнгги, лекин энг юқори қилар эканлар, ҳаѐт тасвири диапазонини
чўққисини бошидан ўтказаѐтгани ҳайратланарли даражада кенгайтирадилар‖
эканлигидадир. Фудзивара Митинага [5.57.]. Алоҳида ҳар бир жанр бундай
ўлимидан кейин пойтахт Хейанкѐ имкониятга эга эмас эди. Асарда
зодагонлари таъсири пасайиб кетди. анъанавий жанрларнинг чекланган
Тарихий қиссалар анъанаси ривожланишда томонлари маҳв этилган. Асарларнинг
давом этади. Номлари келтирилган асарлар тарихийлиги воқеликни мушоҳада
тарихий қиссаларнинг тизимли ва қилишнинг юқори даражасига кўтарилиб,
тугалланган чизиғини тақдим этади. Баъзи шахсий кечинма умумий хулосаларга олиб
муаллифлар ХIV-ХVI асрларнинг машҳур келган.
таржимаи ҳолларини рекиши Юқоридагилардан келиб чиқиб
моногатариларига киритишса-да, қуйдагиларни таъкидлаш мумкинки,
анъаналар софлиги тарафдорлари уларнинг рекиши моногатариларда муаллифлар ўз

61