Page 98 - 2-son-2018-yil

Хорижий филология №2, 2018 йил

мавжуд бўлиб, бир вақтнинг ўзида кенг тизим салоҳияти ва бошқа психологик
оммага таъсир этишга ёрдам беради. омилларга қараб, турли даражада намоён
Шубҳасиз, бу ерда гап замонавий ОАВ бўлади ёки турли оқибатларни келтириб
19
тили ҳақида кетмоқда. Ахборотни идрок чиқаради” .
этиш ва уни тушуниш услублари, Дастлаб ОАВ тилининг таъсир этиш
шунингдек, инсон онгига таъсири оммавий механизмлари ва турлари ҳақида
алоқа воситаларига боғлиқ саналади. гапирилаётганда таъсир этилаётган
Оммавий ахборот шиддат билан объектни аниқлаб олиш ва уларни ўрганиб
ривожланиб бораётган замонавий чиққан ҳолда ҳаракатлар режаси тузиш
ахборот жамиятининг глобал тарзда мақсадга мувофиқ бўлади. Гап маълум бир
ривожланиши нафақат инсон ҳаёт аудитория ёки алоҳида ахборот қабул
тарзининг ўзгаришига, балки, энг қилувчи ҳақида кетмоқда. Аудиторияга
аввало замонавий инсон онгининг таъсир кўрсатишдан олдин, биз уларнинг
тузилиши ва унинг фикрлашининг ҳаёт фаолияти давомида ўзларини
ўзгаришига олиб келаётганлигини қизиқтирган омилларни аниқлаб, уларни
таъкидлаб ўтамиз. ОАВ тили шу ажратиб оламиз. Ахборот қабул
даражада катта таъсир кучига эгаки, қилувчиларга психологик таъсир ўтказиш,
керак бўлса, жамиятнинг ҳар қандай уларни маънан ёки ақлан заиф, ўз
соҳасига таъсир кўрсата олиши бугунги иродасини бошқара олмайди деган
кунда ўз ифодасини топмоқда. Ҳозирги муносабат билдириш фикридан йироқмиз.
кунда ОАВ умумий маълумотларни Балки улар кўрсатилаётган сабабларга
етказишда воситачилик вазифасини баҳо беради, онгли равишда маълумотни
бажариб келмоқда. қабул қилиш ва таҳлил қилишда улардан
Тадқиқотчилар “жамоатчиликнинг, фойдалана олишади. ОАВ тилининг
аудиториянинг ОАВдан кутадиган асосий таъсир кўрсатиши вазиятдан хабардор
ахборот етказиб бериш функциясига бўлиш, йўл-йўриқ кўрсатиш, қабул
муносабати ўзгаргани, олдин қилувчига танлаш учун кўрсатма бериш,
етказиладиган ахборот муҳим ҳисобланган ишонч ҳосил қилиш ва ижтимоий
бўлса, энди асосий эътибор унинг қай шаклланишга ёрдам беради. Бир сўз билан
тарзда тақдим этилишига айтганда, бу қабул қилувчининг ўзини
қаратилаётгани” 18 ҳақида қайта-қайта шахсий муносабатидан келиб чиққан
такрорлашмоқда. Оммани у ёки бу ҳолда онгининг ўзгаришига олиб келади.
фикрнинг тўғрилигига ишонтириш, А.Н.Леонтьев психолингвистика
муайян шахс ёки воқелик юзасидан унда нуқтаи назаридан омма онгига таъсир
салбий ёки ижобий муносабат билдиришда этишнинг қуйидаги муҳим бўлган икки
20
давлатлар, ташкилотлар ҳамда уюшмалар тушунчалар тизимини келтириб ўтади.
ОАВ кучидан самарали - Қабул қилувчи ёки маълум бир
фойдаланаётганини алоҳида таъкидлаш аудиториянинг тушунча майдони – бу
керак. тизим инсоннинг ижтимоий тажрибасидан
Мутахассисларнинг фикрича, “ХХI келиб чиққан ҳолда ўзлаштирилган бўлиб,
асрда маънавий, мафкуравий ва ахборот бу орқали дунёни идрок қилади, ўзига
омилларининг таъсир кучи моддий ва қабул қилади ва субъектив тарзда уни
молиявий ресурсларга нисбатан кўпроқ англай бошлайди.
кўзга ташланмоқда. Бу ўринда гап тор Биз бунга қуйидагича изоҳ берамиз.
манфаатларга бўйсундирилган ва Инсон ўз фаолияти давомида билим ва
йўналтирилган мақсадли таъсир ҳақида кўникмаларга эга бўлиб боради, зарурий
бормоқда. Тажриба шуни кўрсатадики,
мақсадли таъсир миллат, мамлакат, сиёсий таъсир
19
Мирносиров
Глобал
М.
воситаси.“Tafakkur”, 2-сон, 2004 йил
18 Ибрагимова Н. Имидж таъсирни 20 ВолодинаМ.Н. Язык СМИ как объект
кучайтиради. “Ўзбекистон матбуоти”, 3-сон, 2008 междисциплинарного исследования. Ч 2. –М.,
йил. 2004.
97