Page 119 - 1-сон 2020 йил

Хорижий филология №1, 2020 йил

каби терминларнинг семантик усул билан қўя олмайди. Натижада, биринчи типга
ясалганлиги таъкидланган [5]. киритилган иш, сўроқ каби терминларни
С.А.Азизовнинг ўзбек тилининг иккинчи тур терминлар қаторида яна қайта
мусиқа терминологиясига бағишланган санаб ўтади [8,13-14].
ишида чолғу асбоблари ва уларнинг Юқоридагилардан кўринадики, ўзбек
деталлари номларининг инсон ва ҳайвон тилшунослигидаги мавжуд ишларда
аъзоларига ўхшашлик асосида қулоқ, семантик усул билан термин ясалиши
қовурға, бўйин, тилча; уй-рўзғор зарур даражада ёритилган эмас. Бу
қуроллари ва буюмлари номлари асосида масалага алоқадор қайдлар ғоят умумий
қошиқ, калит, қопқоқ каби терминлар тарзда бўлиб, далилларни қайд
семантик усул билан ясалганлиги тўғри этишдангина иборатдир. Натижада,
санаб ўтилади. Муаллиф антропоним ва семантик усул билан термин ясашнинг
топонимлардан ясалган Дугоҳи Ҳусайний, назарий ва амалий томонлари ўз
Андижон полькаси, Самарқанд ушшоғи, ифодасини топганича йўқ.
Хоразм лазгиси каби синтактик усул билан Кузатишлардан маълумки, ҳар бир
ясалган терминларни ҳам негадир тилнинг терминологияси мазкур тилнинг
семантик усул билан ясалган терминлар умумий қонуниятлари асосида
қаторига киритади. Булардан ташқари, шаклланади. Унинг пайдо бўлиши
ёғоч най, ипак тор, мис парда, мис карнай кишилик жамияти тарихи билан узвий
бирикма терминларни ҳам шу гуруҳга боғлиқ. Кишилик жамияти аъзолари
киритади. Уларнинг семантик усул билан ўртасида меҳнат тақсимотининг юзага
ясалган терминларга ҳеч қандай алоқаси келиши билан терминологиянинг
йўқ [6,18]. дастлабки куртаклари пайдо бўлган.
А.И.Қосимовнинг доришуносликка Албатта, у пайтларда терминологик
оид ишида беҳи, анор, зубтурум, равоч, лексиканинг умумистеъмолдаги
наъматак, шолғом, ҳантал, райҳон, лексикадан фарқли томонлари сезилмас
аччиқтош, мўмиё, гил, оҳак, темир, туз, даражада бўлган.
новшадил, мис, руҳ, кумуш, асал, балиқ Инсоннинг объектив борлиқ
уруғи, от ёғи, қимиз, балиқ мойи, чўчқа ёғи, ҳақидаги тушунчасининг чуқурлаша
айиқ ёғи кабилар лексик-семантик усул бориши, унинг моддий бойликлар яратиш
билан ясалган терминлар деб нотўғри мақсадида табиатга актив аралашуви,
кўрсатилади [7]. Тўғри, улар ишлаб чиқариш воситаларини мунтазам
умумистеъмолда ҳам, терминологияда ҳам равишда такомиллаштира бориши янги ва
бир хил қўлланади. Лекин, бу далилнинг янги номларнинг пайдо бўлишига, бу эса
ўзи уларни лексик-семантик усул билан ўз навбатида терминологик лексиканинг
ясалган терминлар қаторига қўшишга умумистеъмолдаги лексикадан ўз
ҳуқуқ бермайди. Улар фармацевтика хусусиятлари эътибори билан
терминологиясига умумистеъмолда қандай фарқланишига олиб келган.
бўлса, шундай ўтган. Аслида, бу сўзлар ўз Меҳнат тақсимоти ишлаб
маъноси билан доришуносликка ўзлашган чиқаришнинг маълум соҳалари билан
холос. шуғулланувчи кишилар гуруҳини вужудга
М.В.Қосимова юридик келтириб, мазкур соҳанинг ривожланиши
терминологияда семантик усул билан билан бир қаторда фақат шу соҳанинг ўзи
ясалган терминларни уч типга ажратади: 1) учунгина хос предмет ва тушунчаларнинг
умумистеъмолдаги сўзларнинг маълум қисмигина жамият аъзоларининг
терминлашуви; 2) умумистеъмолдаги сўз кундалик турмушида аҳамиятга молик
ва сўз бирикмаларининг махсуслашуви; 3) бўлган. Қолганлари эса, фақат соҳа
қадимда ўзбек тилида мавжуд сўзларнинг кишиларининг муомаласида қўлланган.
семантик ўзгариши. Муаллиф бу Ҳозирги кунда ҳар бир терминологик
типларнинг ҳар бири ҳақида алоҳида система лексикаси таркибида
тўхталар экан, уларнинг ҳар бирига чегара умумистеъмолга хос сўзларни учратиш

118