Page 123 - 1-сон 2020 йил
P. 123

Хорижий филология  №1, 2020 йил


            мелиорациясига       оид     терминларнинг          суғориш  учун  ариқ  қазиб  сув  келтириш
            гяциологияда      қўлланишини       кузатиш         маъносида англашилади. Шуни қайд этиш
            мумкин:  музлик  ирмоғи,  музлик  ўзани,            ўринлики,     сувнинг    бундай     маънода
            музлик  шаршараси  каби.  Ёки  мелиорация           қўлланиши  бошқа  туркий  тилларда  ҳам
            соҳаси  термини  нов  океанологияда  океан          мавжуд.  Рус  номшуноси,  географ  Э.К
            остидаги узун чўзилган чуқур ботиқларни             Мурзаев       туркий       тилларда      сув
            англатади.                                          лексемасининг    “ариқ,  кўл”  маъноларида
                  Сув    сўзининг    умумистеъмолдаги           ишлатилишини [ 14,884] аниқлаган.
            асосий  маъноси  ичимлик  учун  ярайдиган                 Хуллас,      ҳар      бир      соҳавий
            қишлоқ  хўжалик  экинларини  суғоришда              терминологияда,      хусусан,   мелиорация
            ишлатиладиган  суюқликни  ифода  этади.             терминологиясида  ҳам  семантик  усул
            Маълумки,       сув     ўзининг      маълум         билан  термин  ясалиши  психолингвистик
            манбаларига  эга  (масалан,  ариқ,  кўл,            (руҳий-лисоний) омиллар – хотира ва хаёл
            денгиз,     булоқ,     в.б.).    Кейинчалик         тасаввури  иштирокида  воқе  бўлиб,  унда
            метонимик кўчиш асосида сувнинг доимий              объектив       борлиқ,       предмет       ва
            ҳаракатланиш  ўрни билан ифодалаш  учун             ҳодисаларидаги      умумий      ва    айрим
            ҳам  сув  сўзидан  фойдаланилади.  Бу               жиҳатларнинг  диалектик  бирликда  ва
            холатни     халқ    тилида     ҳам    тез-тез       қарама-қаршиликда мавжудлиги, шу билан
            учратамиз;  сув  ёқалаб  (ёки  бўйлаб)              бирга,  инсоннинг  объектив  воқеликни
            бордим.     Сувнинг      бундай     маънода         билиш,  амалий  жиҳатдан  ўрганиш  ҳамда
            қўлланиши  луғатларда  ҳам  қайд  этилган:          ўзлаштириш  йўлидаги  тажрибаси  акс
            сув    келтирилган     бирикмаси      орқали        этади.

                                                      Адабиётлар:
                  1.  Иброҳимов С.Фарғона шеваларининг касб-ҳунар лексикаси. –Тошкент, 1959.   –
            284 б.
                  2.  Дониёров Р. Ўзбек тили техник терминологиясининг айрим масалалари. –Тошкент:
            Фан, 1977. – 157 б.
                  3.  Усмонов С. Ўзбек терминологиясининг баъзи масалалари. – Тошкент: Ўқитувчи,
            1968. – 69 б.
                  4.  Маматов Н. Узбекская хлопководческая терминология. Автореф. дисс... канд.
            филол. наук . –Ташкент: Наука,  1955.  – 27 с.
                  5.  Ҳотамов Н.Т. Развитие узбекской литературоведческой терминологии. Автореф.
            дисс... канд. филол. наук . –Ташкент: Наука,  1965.  – 27 с.
                  6.  Азизов С.А. Лексико-грамматическое исследование музыкальной терминологии
            узбекского языка. Автореф. дисс... канд. филол.  –Ташкент:  Наука, 1981, С.18.
                  7.  Қосимов А.И. Фармацевтическая терминология в современном узбекском языке.
            Автореф. дисс... канд. филол. наук . –Ташкент.
                  8.  Касымова М.Х. Структурно-системные особенности юридической терминологии
            узбекского языка. Автореф. дисс... канд. филол. наук. –Ташкент: Наука, 1985. – 27 с.
                  9.  Виноградов А.А. Избранные труды. Лексикология и лексикография. – М.: 1977.  –
            165 с.
                  10.  Даниленко В.П. Русская терминология. – М.:  Наука, 1977. – 146 с.
                  11.  Степанов Ю.С. Основы общего языкознания. 2-е издание. – М.: 1977. –  123 с.
                  12.  Философия луғати. –Тошкент:  Ўқитувчи, 1976.  –474 с.
                  13.   Баскаков Н.А. Географическая номенклатура в топонимике Горного Алтая. – В сб.:
            Топонимика Востока.  –М.:  Наука, 1969,  –  С.66- 72.
                  14.   Мурзаев Э. К географической терминологии туркмен. – “Известия
            государственного географического общества”, –Ташкент:  71 вып. 6. 1939. –  С.884-889.




                                                           122
   118   119   120   121   122   123   124   125   126   127   128