Page 146 - 1-сон 2020 йил

Хорижий филология №1, 2020 йил

турли-туман маълумотлар омборидир. бўёқдорликка эга бўлган жаргонизмларга
16
Ушбу маълумотларлардан фойдаланиш айланиб бормоқда” .
учун омборга кириш имкониятига эга Компьютер ва интернетда сўз
бўлиш етарлидир. Айнан шу имконият ясашдаги баъзи бир ўзига хос (сўз ўйини)
Интернет фойдаланувчиларини ўзига жалб хусусиятлари унга сезиларли даражада
15
этади” – деб ҳисоблайди . таъсир қилади, бунда ўйинга хослик ва
Компьютер ва интернет жиддийлик ўртасидаги тафовутлар ювилиб
тараққиётининг ҳозирги пайтдаги ҳолати кетади, янги ясалган сўзлардаги юқори
тилдаги кўп жараёнларни фаоллаштирди, даражадаги экспрессия, мулоқотнинг
энг аввало, унинг лексик тизимига таъсир глобаллашуви ва виртуаллашуви (масалан,
қилди, бу хилма хил профессионал хакерлар тили), компьютер ва интернет
тушунчани англатувчи махсус жаргонларининг экстралингвистик
терминологик тизимнинг яратилишига (нолисоний) характеристикалари
олиб келди. Бундай тушунчалар аввал жумласига замонавий компьютер
фақат мутахассисларга маълум бўлган тармоқларининг техник имкониятлари,
бўлса, кейинчалик компьютер ва ахборот технологияларининг характери,
интеренетдан фойдаланувчилар учун ҳам умумий ижтимоий-сиёсий ва ижтимоий-
тушунарли бўлиб бормоқда. Шунга психологик контекст кабилар киради.
қарамай улар терминларни изоҳлашда Интернет тармоғининг пайдо бўлиши
жаргонлардан фойдаланмоқдалар. Бу эса бу соҳага хизмат қилаётган тилнинг
ўз ўрнида бугунги кунда компьютер ва ўзгаришларига олиб келди. Инглиз
интернет жаргонларининг ҳам юзага тилшуноси Дэвид Кристал Интернетнинг
келишига сабаб бўлмоқда. Компьютер ва пайдо бўлишини тилдаги инқилобий
интернетдан фойдаланувчиларнинг ўзгаришларга олиб келган аҳамиятли
17
ҳозирда шиддат билан ривожланаётган омиллардан бири, деб атайди .
жаргонлари тилшунослар диққат Жаргон номлар фақат шу дунёга
марказида бўлиб қолган. тааллуқли, шунинг учун уларни бошқа
С.Ю. Тюрина интернет ва компьютер ҳамма нарсалардан ажратиб олинса,
жаргонларини пайдо бўлиш сабабларини кўпинча билмаган одамлар учун
қуйидагича изоҳлайди: “ХХ асрнинг 80- тушунарсиз бўлиб қолади.
йиллари ўрталаридан персонал Компьютерчилар ана шундай махсус
компьютерларнинг пайдо бўлиши ва 1988 тилни билганликлари учун ўзларини
йилдан оммавий бўлиб кетган «PC World» қандайдир ёпиқ жамоанинг аъзоларидаек
журналининг чиқиши билан ҳамма нарса ҳис қиладилар. Бундай лексикада вульгар
“остин-устун” бўлиб кетди: инглиз сўзлар ҳам кам эмас.
тилидаги термин ва қисқартма сўз Т.Г.Никитина жаргонга қуйидагича
(аббревиатура)лар инглизча ёзувдаги таъриф беради: жаргон – «умумхалқ
кўринишларида журналлар саҳифаларини тилидан фарқли (кўпинча экспрессив
тўлдириб юборди ва мутахассислар жиҳатдан қайта англанган) ўзига хос
нутқини ҳам ифлослантирди. Айнан қайта лексикаси ва фразеологияси ҳамда сўз
ўзлаштирилган инглиз тилидаги терминлар ясовчи воситаларнинг ўзига хос равишда
охирги пайтлари кўплаб тадқиқотчилар
диққатини ўзига тортаётган «компьютер
жаргон»ининг асоси бўлиб қолди. Яна шу
ҳам таъкидланмоқдаки, техника
терминлари аста-секин муайян эмоционал-
экспрессив, кўпинча кинояли 16 См: Тюрина С.Ю. О языке и юморе
«программеров». Лингвистический аспект
15
Саидқодирова Д.С. Инглиз ва ўзбек тилларида компьютерного сленга «Вестник ИГЭУ» Вып. 4.
интернет терминларининг лингвистик тадқиқи. 2005 г. –Б.1-4.
Филол.фанлари номзоди…дис..-Тошкент, 2017. – 17 Gate, B. Business @ the Speed of Thougt. N.-Y.,
С.10. 2000. –Р. 64. 440 p.
145