Page 150 - 1-сон 2020 йил
P. 150

Хорижий филология  №1, 2020 йил


            THE YOUTH’S TRIBUNE                                    ЁШЛАР МИНБАРИ

                INFORMATSIYA VA KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARINING OG’ZAKI
                                        NUTQ KURSLARIDA ISHLATILISHI

                                              Ismailov Anvar Rustamovich,
                                                SamDCHTI, f.f.n., dotsent
                                         Fayzullayeva Munavvar Bahodirovna,
                                                 SamDCHTI magistranti

                   Kalit so’zlar: axborot va kommunikatsiya texnologiyasi (AKT), Ingliz tili xorijiy til sifatida,
            Ingliz  tili  ikkinchi  til  sifatida,  taqlidiy  nutq,  intensiv  nutq,  idrok  nutqi,  interaktiv  nutq,  ekstensiv
            nutq, CD-ROM va DVD, ineraktiv doska, proyektor.

                   Bugungi  kunda  Ingliz  tili  dunyo  tili    va  bir  vaqtning  o’zida  qiyin  hisoblanadigan
            deb tan olingan bir paytda o’quvchilarni turli      o’gzaki nutqni rivojlanish mahoratiga ko’proq
            interaktiv   metodlar    va    albatta   AK         va  jiddiyroq  yondashmoqdalar.  Zero,  chet
            texnologiyalari  yordamida  qiziqtirib,  ularga     tilini  mukkamal  bilish  ushbu  tilda  bemalol
            dars davomida chet tilini mukammal ravishda         gapira  olishi,  fikrini  bayon  eta  olishi  bilan
            o’rgatish va yetarli ko’nikmalar hosil qilishda     belgilanadi.
            Ingliz  tili  o’qituvchilaridan  ham  pedagogi  k          “Ingliz tilida juda yaxshi gapirar ekan”
            mahorat va albatta AKT vositalaridan bemalol        yoki  “Ingliz  tilini  bilmas  ekan”  degan
            foydalana olishlari talab etilmoqda. Zero, XXI      fikrlarni  tez-tez  eshitib  turamiz.  Shuni
            asr bu Informatsiya va Kommunikatsiya davri         esimizdan  chiqarmasligimiz  lozimki,  Ingliz
            hisoblanadi.     Bugungi      yoshlar    AK         tilida  bemalol,  ravon  va  aniq  so’zlashishni
            texnologiyalaridan  barcha  sohalarda  va           o’rganish oson jarayon emas. Til o’rganuvchi
            kundalik     yumushlarida      bemalol     va       o’quvchilar  o’rganayotgan  xorijiy  tilida,
            mukammal       darajada    foydalanmoqdalar.        masalan ingliz tilida yaxshi yozishi mumkin,
            Frydrochov, Klimova va Poulova  P. larning          yozma nutqda bemalol fikrini bayon etishi va
            ta’kidlashlaricha:  „AKT  bu  hozigi  davrda        ushbu  tilda  barcha  turdagi  matnlarni,
            yoshlar  uchun  nafas  olishdek  muhim              paragriflarni  qiynalmasdan  ifodali  o’qish
            sanaladigan  vositaga  aylanib  qoldi“  [4,18].     mahoratlariga ega bo’lishlari mumkin, va chet
            Shu  sababli  til  o’rgatuvchi  o’qituvchilar       eldan   tashrif   buyurgan    mehmonlarning
            bularni  hisobga  olgan  holda  texnologiyalar      nutqini  aniq  va  ravon  tinglab  tushunishlari
            vositasida  o’quvchilarda  til  o’rganishga         ham  mumkin,  lekin  ko’pchilik  talabalarda
            bo’lgan  qiziqish  va  havaslarini  uyg’otish  va   amaliyot  yetishmovchiligidan,  yoki  o’ziga
            rivojlantirishlari muhim sanaldi.                   ishonmasligidan,  hatto  gapirishdan  cho’chib,
                   „Motivatsiya  har  bir  narsaning  va        chet tilida amalga oshirilayotgan og’zaki nutq
            albatta,  o’qish  va  o’rganishning  kalitidir“     kurslarida  bemalol  turib  o’z  fikrlarini  bayon
            [2,34].  Shu  sababli  nafaqat  chet  tilini        eta  olishmaydi.  Ba’zan  biz  shunday  til
            o’rgatishda  balki  boshqa  fanlarga  bo’lgan       o’rganayotgan        o’quvchilar        bilan
            qiziqishlarni   oshirishda   barcha    ta’lim       uchrashamizki       biz       ular      bilan
            muassasalarida       AKT         vositalaridan      so’zlashayotganimizda  xuddiki  badiiy  asar,
            foydalanish va ular asosida interaktiv o’yinlar     kitob  o’qiyotganday  bo’lamiz.  Chunki  ular
            va  darslar  tashkil  etish  doimo  samara  beradi   so’zlashayotganda  kitobiy,  kitobdan  matn
            va kutilgan natijalarga olib keladi.                o’qib  berayotgandek  va  yoki  xuddi  kitobni
                   Bugungi til o’rganuvchi talabalar chet       mexanik      ravishda    yodlab     olgandek
            tilida   ravon,   mukammal       va    bexato       gapirishadi.   Chet    tillarni   o’rganuvchi
            so’zlashishni  va  xohlagan  tilida  bemalol        ko’pchilik  talabalar  o’rganayotgan  tillarida
            fikrini  bayon  etishni  xohlashadi.  Ko’pchilik    ravon  gapirishni  va  chet  elliklar  bilan
            talabalar  chet  tilini  o’rganishda  eng  qiziqarli   so’zlashishni,  muloqot  qilishni  yoqtirishadi.

                                                           149
   145   146   147   148   149   150   151   152   153   154   155