Page 152 - 1-сон 2020 йил
P. 152

Хорижий филология  №1, 2020 йил


            proyektorda,  yoki  kompyuterlarda  ko’rsatilsa     namoyishida      kompyuter      vositalaridan
            kutilgan natijaga erishish mumkin. Inglizlarda      foydalanilsa  bu  ham  so’zlovchiga  qulaylik
            shunday  gap  bor  “seeing  is  half  learning”,    tug’diradi va tomoshabin yoki eshituvchilarga
            ya’ni  ko’rish  orqali  o’rganayotgan  narsaning    qiziqarli bo’lishi tabiiy.
            ko’p  qismini  o’zlashtirish  mumkin.  Chunki              Eng asosiy AKT vositalari sifatida va
            ko’pchilik    o’quvchilar    ko’rish   orqali       hamda  og’zaki  nutqni  rivojlantirish  uchun
            ma’lumotlarni tez va oson qabul qila oladilar.      foydali  sanaladigan  zamonaviy  uskunalar
            Shu  sababli  AK  texnologiyalari  eng  foydali     sifatida  CD-ROM  va  DVD,  proyektor,
            vositalar hisoblanadi.                              interaktiv   doska   kabilarni   keltirishimiz
                   Interaktiv  nutq idrok nutqidan farqli       mumkin. Mashhur olimlar Dundey va Hockly
            jihati shundaki, bu nutq turida matnlar, dialog     ta’riflashicha,   “CD-ROMdan      foydalanish
            va  monologlarning  murakkab  va  keng              darslarda  talabalar  ishtirokiga  ijobiy  ta’sir
            ekanligidadir.  Bu  nutqda  tilning  ikki  shakli   etadi,    chunki     ularda    haqiqiy     til
            mavjud,      ya’ni,    “transactional”     va       o’rganuvchilarga  kerakli  materiallar  mavjud
            “interpersonal”  tillar.  Birinchi  turdagi  til    va ular ta’sirida talabalar mustaqil ravishda til
            formasining asosiy maqsadi faqatgina maxsus         ko’nikmalarini  shakllantirishlari  mumkin”
            axborotlarni  almashtirish  hisoblanadi  va  shu    [3,115].  DVD  disklaridan  foydalanish  til
            xususiyati  bilan  rasmiy  uslubga  yaqin           o’rganuvchilarga    qo’l    keladi,   chunki
            sanaladi.  Ikkinchi  turi  esa  har  xil  jargonlar,   ko’rayotgan  video  yoki  filmlarining  pastgi
            ellipsislar  ko’p  bo’lib,  og’zaki  so’zlashuv     qismida  subtitri  keltirilishi  mumkin  va  til
            uslubiga  xosdir.  Intervyular,  rol  o’ynash  va   o’rganuvchi  talabalar subtitr  yordamida oson
            muhokama       mashqlari    ikkinchi    turga       va    bemalol    film   mazmunini     anglab
            mansubdir. AKT vositalarining ushbu turdagi         yetishishlari mumkin bo’ladi.
            ahamiyatli tomoni shundaki, ushbu uskunalar                Keltirilgan    misollardan    ko’rinib
            orqali  mavzuga  oid  biror-bir  video  rolik       turibdiki, nutq jarayonini rivojlantirish uchun
            ko’rsatilib,   undan     so’ng    muhokama          AKT vositalarining o’rni beqiyos.
            mashg’ulotlari  olib  borsa  bo’ladi  yoki  ushbu          Ma’lumki,  til  o’rganishdagi  asosiy
            videoda      ko’rsatilgan    qahramonlarning        to’rt  mahoratlardan  so’zlashish  va  yozish
            rollarini bo’lib olib o’ynash mumkin.               ko’nikmalari    “prodaktiv”     va    “aktiv”
                   Oxirgi  nutq  turi  bu  –  ekstensiv  deb    jarayonlar  hisoblaniladi,  bunda  ma’lumotlar
            nomlanib, u barcha turdagi nutq jarayonlarini,      ishlab  chiqiladi,  lekin  eshitish  va  o’qish  esa,
            og’zaki  namoyishlarni  va  hatto,  hikoya  va      “reseptiv” jarayondir, ya’ni faqatgina bularda
            ertak  aytishni  ham  o’z  ichiga  qamrab  oladi.   ma’lumotlar     qabul    qilinadi.   Shunday
            Bu  nutq  samarali  va  ta’sirchan  bo’lishida      bo’lsada,  til  o’rganishdan  asosiy  maqsad
            AKT uskunalari asosiy vositachi hisoblanadi.        to’rtta       ko’nikmalarning          birdek
            Agarda  og’zaki  namoyish  yoki  loyiha             rivojlantirishdir.

                                                      Adabiyotlar:
                  1.  Bygate, M. “Speaking”. Oxford, Oxford University Press. 1987. –P 125.
                  2.  Brown.  H.  D.  “Language  Assessment  Principles  and  Classroom Practices”. Pearson
            Education: Longman. 2004. –P 324 - 400.
                  3.  Dudney  Gavin  &  Hockly  Nicky. “How  to  Teach  English  with  Technology”. England
            Pearson Educational Limited.  2007. –P 194-200.
                  4.  Frydrochov Klimova, B., Poulova, P. “ICT as a motivational tool in the learning of foreign
            languages”. From national commitment and initiatives to implementation in the classroom. 2014. –
            P 156.

                  Ismailov A., Fayzullayeva M. The Use of ICT in Oral Production Courses. The article is
            devoted to the significance of fluent and competent speaking skill and the role and importance of
            ICTs  for  improving  oral  speech  in  English,  and  about  ICTs  are  as  main  motivational  tools  in
            learning and teaching English.

                                                           151
   147   148   149   150   151   152   153   154   155   156   157