Page 116 - 2-son-2018-yil

Хорижий филология №2, 2018 йил

hodisalarning aynan o‘ziday ekanligini uchun asosiy dastmoya – asl nusxaning matni
ta’minlashda real hayotda chindan ham sodir emas, balki unda ifodalangan axborotdir.
bo‘lgan voqealarni asos qilib oladi. Turgan Tarjimonning maqsadi tarjima tekstini
gap, adib o‘z asaridagi voqealar hodisalarini yaratishdan emas, balki asl nusxada aks etgan
quruq bayon etmaydi. Adib badiiy to‘qimalar mazmunni ifodalashdan iboratdir.
yordamida voqealar tasvirini zamon va makon Tarjimon asarning milliy o‘ziga
ichida – o‘zga joy va boshqa vaqtga xosligini qay darajada aks ettirish lozimligini
ko‘chirganida ham o‘z o‘quvchisini bunga belgilashda, kitob taqdim etish mo‘ljallangan
ishontiradi. kitobxon xorijiy madaniyatni qanchalik
Tarjimon bo‘lsa ikkilamchi voqelik – bilishiga qarab amal qiladi. Shu bilan
avtor originali doirasida ish ko‘radi. Bunda birgalikda tarjimon kitobxonni tarbiyalaydi,
asl nusxa ortidagi hayotni bilish tarjimonga uni xorijiy madaniyat, xorijiy urf-odatlar bilan
qo‘l kelsa ham , ammo u birlamchi voqelik – tanishtiradi. Mukammal tarjima mohir
asarda tasvirlangan voqealarning “hayotiy tarjimonninggina emas, balki barkamol
asli” asosida o‘z tarjimasiga qandaydir kitobxonni ham talab qiladi. Tarjimon
o‘zgarishlar, tuzatishlar kirita olmaydi. kitobxonning xorijiy madaniyat sohasidagi
Boshqacha aytganda, tasvirlangan voqealar bilimlarining kengayishiga juda yaxshi ta’sir
talqiniga bevosita aralashishga uning haddi o‘tkazishi mumkin.
sig‘maydi. Tarjimon shaxsi uchun dunyoqarash va
Asarni o‘z tiliga o‘girish maqsadida mustaqil fikrlash nazariy bilimlar bilan bir xil
olgan tarjimon asl nusxani angashi lozim. Asl darajada bo‘lmog‘i darkor. E’tiqod va
nusxadagi matn so‘zma-so‘z tarjima qilinsa, qiziqishlar har birimizdagi dunyoqarashni
bu bosqichda bir qancha tarjima qusurlari ro‘y shakllantiradi. Shaxsning dunyoqarashi –
berishi mumkin. Boshqa tildagi so‘zni xuddi tartibga solingan, yaxlit ongli tizimga
shunday jaranglaydigan bo‘lak so‘z bilan aylantirilgan bilim tasavvurlar va g‘oyalar
qorishtirish, yaqin tillarda soxta ekvivalentlar majmui bo‘lib, u shaxsning ma’lum bir
domiga tushib qolish, ya’ni kontekstni qolipda,o‘z saxsiy qiyfasiga ega tarzda
noto‘g‘ri o‘zlashtirish, ayrim xos so‘zlarning jamiyatda munosib o‘rin egallashga chorlaydi.
ma’nosiga tushunib yetmaslik, muallif Shularni hisobga olgan holda shuni
muddaosini anglab yetmaslik natijasida asl aytish mumkinki, agar asliyatdagi bir matn
nusxa asarining noqobil tarjimasi yuzaga turli xil tarjimon shaxslarga taqdim etilsa,
kelishi mumkin. amalga oshirilgan tarjima ham xuddi shaxslar
Avval voqelikning muallif talqini kabi turli bo‘ladi. Bunga sabab esa yuqorida
mavjud bo‘lsa, so‘ngra asl nusxaning tarjimon keltirilgan va tahlil qilingan psixologik sotsial
talqini kelib chiqadi. Tarjimon talqinidan omillardir.
kitobxon talqini kelib chiqadi. Tarjimon
Adabiyotlar:
1. Davletshin M.G., To’ychiyeva S.M. Umumiy psixologiya. -T., 2002 y. 26-51 b.
2. N. Kamolov. Bu qadimiy san’at. “Tarjima san’ati” maqolalar to‘plami. G‘afur G‘ulom
nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, -T., 1976 y.
3. G‘.Salomov. Tarjima nazariyasi asoslari. -T., 1983 y. 163 –b.
4. G‘.Salomov, Tarjima nazariyasiga kirish. -T., 1978 y. 56 –b.
5. G‘.Salomov, N. Komilov. Tarjimon mahorati. “Fan” .- T., 1979 y. 9 –b.
6. А.В.Фёдоров. Основи обшей теории перевода (Лингвицический очерк).“Висшая
школа”- M., 1968.
Ismatova Yu. The role of translator’s personality in transferring a literary work into
another national sphere. This article describes the role of the interpreter in the translation process
as well as the influence of the interpreter as a translator of other texts.
Исматова Ю. Роль личности переводчика в переводе произведения на другой язык.
В статье описывается роль переводчика в процессе перевода, а также влияние
интерпретатора как переводчика других текстов.

115