Page 51 - 2-сон 2019 йил
P. 51

Хорижий филология  №2, 2019 йил


            ташкил  этади,  КТСнинг  асосига  эса  соф          хизмат қилади. Ижтимоий-ишлаб чиқариш
            касбий  лексик-фразеологик  негизли  соф            тил  турларининг  (аввало  яқинларининг)
            сўзлар ва фразеологизмлар киради.                   ўзаро  таъсирини  ҳам  инобатга  олиш
                 Касбий содда тил ўзига хос эмоционал           керакки,     улар     КТС      шаклланиши,
            бўѐқдорликка  эга  бўлиб,  салбий  баҳо             ривожланиши       ва    фаолиятида     ўзаро
            бериш  (қўпол)  элементларига  бой.  Шу             кесишади.     Бундан    ташқари,     миллий
            боис,       ―эмоционал        экспрессивлик         тилнинг турли хил лаҳжалари, шевалари ва
            тамойилларига‖      бўй    сунган    КТСда,         маҳаллий  диалектлари  ҳам  муҳим  ўрин
            Э. Колби  таърифига  кўра  кодлаш  (онгли           тутади.
            махфийлаштириш  мақсади  билан)  асосий                  КТС  ни,  шунингдек,  ишлаб  чиқариш
            ва бирламчи мақсад эмас.                            соҳасига  кўчирилган  техник  тушунча  ва
                 КТС     умумистеъмол       содда    тил        сўзлар  ҳам  бойитади.  Мисол  тариқасида
            бойишининг  асосий  фаол  манбаларидан              ҳарбий-касбий тил соҳасини кўриб чиқиш
            бири  ҳисобланади  ва  сўзлашув-маиший              мумкин (ҲКТС):
            тил  негизида  ривожланади.  КТСнинг                    be  on  the  wrong  tack  [―нотўғри  йўлда
            келиб     чиқиши      борасида     кўпчилик         турмоқ‖;  ―ноқулай  галс  билан  юрмоқ‖(
            тадқиқотчилар  якдиллик  билан  шуни                хавфли  касалга  йўлиққан  ѐки  қийин
            таъкидлашадики, бунда иш зарурати эмас,             аҳволда  қолган  одам  ҳақида)];  ѐки
            балки  ѐрқин  эмоционал  экспрессивлик,             Америка  ҳарбий  содда  тилида  қиѐсланг
            жозибадорликка  интилиш  асосий  роль               [учувчиларда]:
            ўйнайди.                                                fuselage  [―фюзеляж‖]  →  stomach
                 Касбий  содда  тил  лексикасининг              [―қорин‖];
            бойиш  манбалари  турфа  хил.  Бунда  КТС               blades  [―винт  парраги‖]  →  hands
            ҳажми     касбий     тилнинг    амалиѐтдаги         [―қўллар‖];
            иштирокининг  жадаллиги  билан  боғлиқ.                 landing  ground  [―қўниш  чизиғи‖]  →
            КТСнинг  ассий  манбаи  сифатида  мазкур            bald spot [―кал, тақир‖];
            миллий  тил  соҳиблари  ижтимоий-ишлаб                  covering [―қоплама‖] → face [―юз‖] ва
            чиқариш      корпорацияси      мулоқотидаги         ҳ.к.
            профессионализмлар ва терминологизмлар

                                             Фойдаланилган адабиѐтлар:

                  1.  Rose Howard N. A Thesaurus of Slang. The Macmillan Company. Length, 2004. – 120 p.
                  2.  Austin J.L. The Meaning of Words. – New York, 2008. – P.440-442.
                  3.  Bates E. Language in, on, and about time. – Chicago: The University of Chicago Press,
            2006. – P.201-229.
                  4.  Pride J.B., Holmes J. On Communicative Competence Sociolinguistics. Selected Readings.
            Harmondsworth: Penguin, 2012. – P.269-293.
                  5.  Эргашева Ф.И. Способы образования английских военных терминов // Преподавание
            языка и литературы. – Ташкент, 2010 . - № 8. – С. 36-44.
                  6.  Abraham S., Kiefer F. A Theory of Structural Semantics. – Hague, 2009. – 488 p.
                  7.  Bates E. Language in, on, and about time. – Chicago: The University of Chicago Press,
            2006. – P.201-229.
                  8.  Митчелл  П.Дж.  Английский  военный  сленг:  понятия,  способы  образования  и
            тематическая классификация // Язык и культура. – Томск, 2014. - №3. – С. 64-73.

                  Эркинов  С.  Слово  в  качестве  профессионализма.  Настоящая  статья  посвящается
            общелингвистическим проблемам профессиональной лексики, в ней акценцируется внимание
            на слове в качестве профессионализма.
                  Erkinov S. Word as professionalism. This article is about the problem of general linguistics
            of professional language sphere. In this article is talk about the usage of word as a professionalism.



                                                            50
   46   47   48   49   50   51   52   53   54   55   56