Page 69 - 1-сон 2020 йил

Хорижий филология №1, 2020 йил

Мисоллар А В Rl Lo Lad
1 - + + + -
2 - + + + +
3 + - + - +
4 - + + - +
5 - - + - +
6 + + + - +

Олтинчи кўринишидаги макон ифодаланади ва унинг информативлик
муносабати коммуникатив вазиятларда энг даражаси нолга тенг.
кам миқдорда воқеланади, чунки гапнинг Жадвалга яна бир карра назар
осонгина англашиладиган бўлагини ташлайдиган бўлсак, фаол ҳаракат
тушуриб қолдириш имкони мавжуд. предикатлари воситасида шаклланадиган
Макон предикатининг якка ҳолда информативликнинг қиймати ҳар хил
қўлланиш имконияти локал муносабатлар бўлишини кузатамиз. Қиймат назариясида
мундарижасини ўзгартирмайди ва локатив қайд қилинишича, тингловчи ёки матнни
тагмаъноли ифода қилинади. Масалан: 1). ўқувчи шахс узатилаётган ахборотни қабул
“I tell you to go to bed”, she laughed қилишга тайёр бўлиши керак. Иккинчи ва
(D.H.Lawrence); 2). He frowned peerishly as олтинчи мисолларда узатилаётган ахборот
he went (Ibid). ортиқча кўламда, лекин бундай кўлам
Локатив гап структурасида зоҳиран контекст билан боғлиқ ҳолда юзага
воқеланмаган тақдирда информативлик келади. Ҳаракатнинг бошланғич ва
гапнинг ҳол бўлагига кўчади. Бундай тугалланиш нуқталарига ишора қилувчи
информативлик бевосита предикат субстанция эслатилмаганида (бешинчи
маъносига тобе эмас ҳамда фаол ҳаракат мисол), ахборот ҳаракатнинг йўналиш
предикатига мақсад, сифат ва бошқа нуқталари атрофида жамланади.
хусусиятларни бағишлайди. Таҳлил қилинган ҳолатлар макон
Локативнинг гап таркибида қай предикатлар ва улар қуршовида
йўсинда зоҳирланиши тингловчи қабул бирликларнинг информативлик даражаси
қиладиган ахборот кўламига таъсир ҳар хил бўлишидан дарак беради. Конъект
ўтказади. Макон предикатининг якка сиртқи структурада ботиндаги макон
ҳолда қўлланилишида предикат аргументининг ўриндоши сифатида пайдо
ифодаланаётган мазмуннинг ремаси (янги бўлади. У феъл кесимни маъно ҳамда
қисми) ҳисобланади. Зеро, бундай ҳолатда грамматик жиҳатдан тўлдириш учун
янги ахборот тўлиғича макон феъли зарурдир. Мазкур бўлак гапнинг
атрофида тўпланади ва ҳаракат информативлик қиймати энг юқори бўлган
кечишининг хусусиятини кўрсатади. қисмидир, шунинг билан биргаликда у
Локатив эса имплицит, яширин ушбу хислатни маълум ҳолатларда
йўқотиши ҳам мумкин.

Адабиётлар:

1. Гак В.Г. Высказывание и ситуация. В кн.: Проблемы структурной лингвистики. –
М.: Наука, 1973. – с. 165.
2.Кацнельсон С.Д. Типология языка и речевое мышление. – Л.: Наука, 1972.
3.Крылова О.А. Коммуникативный синтаксис русского языка. – М.: URSS, 2009. – 176
c.
4.Смирницкий А.И. Синтаксис английского языка. – М.: URSS, 2007.

68