Page 72 - 1-сон 2020 йил
P. 72
Хорижий филология №1, 2020 йил
London, Longman Group Ltd., 1999 каби (one’s) elbow ═ bend the elbow “сирни
луғатларда келтирилади. Таъриф очмоқ” ва to blow the gab (the gaff) (sl.) “
(дефиниция) ўзига хос вазифаси боис, тил оғзидан гуллаб қўймоқ, ғийбат қилмоқ,
бирлиги мазмунининг, шу жумладан, сотқинлик қилмоқ, бирон кимга қарши
ФБнинг ҳам систем-коннотатив жиҳатини кўрсатма бермоқ”; to make a break / a bad
акс эттирмайди. Мазмуннинг систем- break “оғзидан гуллаб қўймоқ; нотўғри
коннотатив жиҳатини таъриф таркибига қадам қўймоқ”; to let the cat out of the bag
киритишга бўлган ягона уриниш Ф.Вуд “кимнингдир сирини очиб қўймоқ, оғзидан
томонидан амалга оширилган. Айнан гуллаб қўймоқ, ўзини билдириб қўймоқ”
битта тил бирлигининг маъноларини каби фразеологизмларнинг барчаси to
таърифлашда, яъни бу бирлик семантик button up (one’s) lip “сир сақламоқ”
белгиларини тартибга солишда фразеологизмининг антонимлари
лексикографлар, албатта, ҳар доим аниқ саналади. Ушбу фразеологизмнинг ўзи эса
семантик белгиларнинг қандайдир умумий to be under one’s hat “қаттиқ сир сақламоқ”,
(яъни ўзгармас) тўпламини ажратиб to draw the curtain (on, over) smth.
кўрсатишади. Бу умумий тўплам, одатда, “ниманидир яширмоқ, оғзини очмаслик.”
ушбу тил бирлигининг асосий ажралмас ва to keep one’s own counsel “ниманидир
семантик белгиларидан тузилган бўлади. яширмоқ not to breathe a syllable (a word)
Айрим ҳолларда бир-биридан фарқланувчи “лом-мим демаслик, сир сақламоқ
белгилар ҳам бўлиб, улар, одатда, ҳар хил фразеологизмлари билан синонимик
контекстлардан олинган бўлади. Шунга алоқаларга киришади.
кўра, улар у ёки бу ФБ мазмунининг Тo keep one’s shirt on “хавотир
ўзгарувчан қисмини ташкил қиладилар. Бу олмаслик, ўзини хотиржам тутиш”
каби маълумотлар турли хил матнларни фразеологизми ва унинг синоними to hold
изчил тарзда таҳлил қилиш натижасида one’s horse (sl.) “сабрли бўлмоқ, ўзини
олинади. Матнларни таҳлил этиш осойишта тутмоқ” фразеологизми ўзаро
жараёнида аниқланишича, кўп маъноли синонимик алоқада бўлган бир қатор
ФБлар ўзларининг битта ёки иккита антоним фразеологизмларга эга. Булар
маъноларигагина эквивалентларга эга қуйидагилар:
эканлиги таржима луғатларида to get in one’s hair “кимнингдир
фразеологизмлар семантикасини асабига ўйнамоқ, безовта қилмоқ, жонига
тўлалигича ёритиш имкониятини тегмоқ”;
чегаралайди. Масалан, to sit on one’s hands to have kittens, to have a litter of
ФБ биринчи маъноси “аранг қарсак Kittens “қаттиқ хавотирга тушмоқ, қаттиқ
чалмоқ”га to get (give) a big (good) hand жаҳл қилмоқ, саросимага тушмоқ”;
“давомий олқишлар билан кутиб олинмоқ” to go up in the air “жаҳли чиқиб
ва to bring down the house “жўшқин кутиб кетмоқ, кучли ҳаяжонга чулғанмоқ”;
олинмоқ”. Иккинчи маъноси “ҳеч нарса to be one’s ear “қаттиқ жаҳл қилмоқ,
билан шуғулланмаслик”га to come up to the ўта асабий ҳолатда бўлмоқ, қаттиқ
chalk – “шижоатли меҳнат қилмоқ” ҳаяжонланмоқ”;
маъносида қўлланилади. to get somebody’s Indian up
Фразеологик бирликларнинг “кимнингдир жаҳлини чиқармоқ,
семантик жиҳатдан битта тил доирасида кимнидир хафа қилмоқ”;
ўзаро синонимик ва антонимик алоқага to throw a fit “ғазабдан қутуриб
киришуви ҳам таржима луғатларида кетмоқ”;
эквивалентлик алоқаларининг тўлақонли to have it in for smb. “кимгадир жаҳл
ёритилишини мураккаблаштириши қилмоқ”;
мумкин. Жумладан, to spill the beans to get one’s hammer out “кимдандир
(сўзлашув услубида) “сирни очиб қўймоқ, ўч олишни истамоқ, ким биландир
фош қилиб қўймоқ, оғзидан гуллаб душманларча муносабатда бўлмоқ,
қўймоқ” ва унинг синонимлари to tip the кимнидир хушламаслик”;
71
