Page 73 - 1-сон 2020 йил

Хорижий филология №1, 2020 йил

to hit the ceiling “қаттиқ хавотирга этилмоқ”. Иккинчи маъносига эса тўлиқ
тушмоқ, қаттиқ жаҳл қилмоқ, саросимага мос келадиган антонимга эга эмас.
тушмоқ”; Юқоридаги мисоллардан кўриниб
to get under one’s skin “кимнингдир турибдики, таржима луғатларини тузиш
асабига ўйнамоқ, кимнингдир жонига жараёнида фразеологизмлар
тегмоқ.”; семантикасини битта тил доирасида
to blow a fuse (a gasket) “қаттиқ таҳлил этиш ҳам структуравий, ҳам
хафа бўлмоқ, жаҳлдан ўзини тутиб тура семантик жиҳатдан нотўғри бўлади.
олмаслик, жаҳлдан ўзини йўқотиш”; Шунга кўра, таржима луғатлари тузиш
to blow one’s top (cap, lid, stock) жараёнида қуйидаги эквивалент
“қаттиқ хафа бўлмоқ”; муносабатлар ўрнатиш принципларидан
to give smb. a pain in the neck фойдаланиш мумкин:
“кимнингдир асабига ўйнамоқ, 1. Фразеологизм бир тилдан
кимнингдир жонига тегмоқ” (5; 32). иккинчи тилга тўлиқ эквивалент орқали
Тo lay down (to bury) the hatchet таржима қилинади. Масалан,
“тинчлик ўрнатмоқ, душманликка чек қуйидаги ибораларнинг шакли ҳам,
қўймоқ” фразеологизмига to take up the маъноси ҳам тўла мос тушади: Life and
tomahawk “уруш бошламоқ, ҳарбий death struggle (ҳаёт-мамот жанги), to
ҳаракатларни бошламоқ” фразеологизми draw the line (чизиқ тортмоқ), the seven
антоним бўла олади. wonders of the world (дунёнинг етти
Тo keep the run of something “ишдан мўъжизаси), the seven deadly sins (етти
бохабар бўлмоқ, ниманидир кўздан кечирилмас гуноҳ),
қочирмаслик” фразеологизми to lose the 2. Фразеологизм бир тилдан
run of something “бирон ишдан бехабар иккинчи тилга қисман эквивалент
бўлмоқ, кимнидир кузатишдан тўхташ” орқали таржима қилинади. Бунда
маъноларини берувчи фразеологизм билан фразеологизмлар шаклида баъзи
антонимик муносабатга киришади. ўзгаришларга қарамасдан, маъно
Тo do smb. dirt “кимгадир чох эквивалент ҳисобланади. Бунга мисол
қазимоқ, кимгадир ифлослик қилмоқ, ким қилиб қуйидагиларни келтирамиз: the
биландир ёмон муносабатда бўлмоқ” last straw (oхирги томчи), the seven
фразеологизми to die dog for smb. virtues (етти эзгу иш, етти эзгу фазилат).
“кимгадир ўта вафодор бўлмоқ, ким 3. Аналог орқали таржима қилиш
учундир жон беришга тайёр бўлмоқ” принципи. Юқоридаги услублардан
фразеологизмининг антоними саналади. фойдаланиш имконияти мушкул бўлиб
Тo cut up soft “соғлигига кўра бирон қолган вақтда тиллардаги ўхшаш
мусобақада қатнашишга лойиқ бўлмаслик” ибораларни жалб қилиш орқали таржима
фразеологизми to be hitting on all four (six) қилиш мумкин.
cylinders “ўзини жуда яхши ҳис этмоқ, Ушбу фразеологизмларда шакл
формада бўлмоқ, ишга лаёқатли бўлмоқ” турли бўлишига қарамасдан, эквивалент
фразеологизмига антоним ҳисобланади. маъно кузатилади: еverything is at sixes
Кўп маъноли ФБларнинг айримлари and sevens (ҳаммасининг оёғи осмондан
фақатгина ўзларининг у ёки бу бўлмоқ), to join the angels (у дунёга рихлат
маъноларигагина антонимларга эгадирлар. қилмоқ), play the advantages over smb.
Мисол учун, to sit on one’s hands (кимнидир чув туширмоқ), back and forth
фразеологизми ўзининг биринчи (миридан сиригача).
ҳисобланган “қарсак чалмаслик” Юқоридаги мисоллардан кўриниб
маъносига антоним сифатида иккита турибдики, фразеологик бирикмаларнинг
фразеологизмга эга. Улар қуйидагилар: асл мазмун-моҳиятларини таржима
1.to get (give) a big (good) hand луғатларида тўлақонли очиб бериш жуда
“давомий олқишларга сазовор бўлмоқ”; мушкул иш. Бу борада лексикографлар
2.to bring down the house “эътироф олдида бир қатор муаммолар кўндаланг

72