Page 114 - 3_2019

Хорижий филология №3, 2019 йил

ИНГЛИЗ ТИЛИДА ШАХС НОМЛАРИ МОТИВАЦИЯСИ

Иброҳимова Д.Т.
ҚВХТХҚТМО ҳудудий маркази

Калит сўзлар: ономастика, исм, тизим, анъанавий, фамилия, зодагон, урф, сарлавҳа,
расмий, рўйхат, черков, биологик, индивидуал, этимология.

Инглиз исмлари тизими жуда дунѐнинг ҳар қандай газетаси ҳеч бир
қизиқарли ва кўп ҳолларда ғайриоддийдир. иккиланишсиз "Клинтоннинг тўлиқ исми
Қоидага кўра, инглиз тилида сўзлашувчи Уилям Жефферсон ва Блернинг тўлиқ исм-
мамлакатларда тўлиқ исм уч қисмдан шарифи – Энтони Чарльз Линтон
ташкил топади:инсонга ота-она ва ѐки бўлишига қарамай, ―Билл Клинтон Тони
бошқа шахс томонидан танлаб олинган Блер билан музокара олиб бормоқда‖
исм (first name, Christian name, given name), номли сарлавҳадан фойдаланаверади.
иккинчи исм – падар номи (middle name) Инглиз тилида сўзлашадиган
ва фамилия (name, surname, last name). Шу мамлакатларда ҳатто болага расмий
билан бирга, биринчи ва иккинчи номлар равишда қисқартирилган исмларни
сифатида нафақат анъанавий исмлар, рўйхатдан ўтказишингиз мумкин -
балки фамилиялар ҳам берилиши мумкин. рўйхатга олиш қонунчилиги жуда либерал
Бунинг учун одатда қариндошлар, машҳур ва унга деярли ҳеч қандай чегара
кишилар ѐки тарихий шахсларнинг қўйилмайди. Шунинг учун, деярли ҳар
фамилиялари танланади. Ўн тўққизинчи қандай сўзни исм сифатида танлаб олиш
асрнинг бошларига қадар фамилияларни мумкин: мисол учун, Девид ва Виктория
шахсий номлар сифатида танлаш анъанаси Бекхамлар ўз ўғилларига Бруклин, деб
одатда зодагон оилаларда урф бўлган. исм бердилар, исм Нью-Йо штатида
ЖейнОстиннинг "Ғурур ва хурофот" жойлашган ҳудуд бўлиб, бола шу ерда
романини эслайлик: асосий қаҳрамоннинг дунѐ юзини кўрди.
тўлиқ исми Фитсуиллям Дарси эди. Дарси Кўпчилик икки ѐки уч исм билан
- норманд зодагонларига хос бўлган чекланган бўлишига қарамасдан, исмлар
фамилия бўлиб, ―келиб чиқиши Арсидан‖ сонига ҳам чекловлар йўқ. Лекин
(Арси – Нормандиядаги кичик шаҳарча) истиснолар ҳам бўлиши мумкин: масалан,
маъносини англатади. Фитсуиллям ҳам инглиз мусиқачиси Браян Энонинг тўлиқ
фамилиядир, бироқ у "Уилям ўғли" деган номи - Браян Питер Жорж Сент – Жон ле
маънони англатади. Бироқ, Жейн Остин Бептист де ля Салл Эно. Инглиз
қаҳрамони ҳолатида у исм сифатида футболчиси Чарли Оатуеянинг ота-онаси
намоѐн бўлади. Бошқа томондан, Дарси уни ―Куин Парк Рейнжерс Ф.К. (Queen
фамилиясининг ўзи шахсий исм сифатида Park Rangers F. C.)‖нинг ўн бир
берилиши мумкин: Кардифф Сити (Kardiff футболчиси шарафига номлади: Энтони
Sity) жамоасида футболчи Дарси Блейк Пҳилип Давид Терри Френк Доналд
ўйнайди ва Канада хоккей лигасида Дарси Стенли Жерри Гордон Стивен Жеймс
Таккер исмли ўйинчи бор. Оатуей.
Инглиз номларининг яна бир ўзига Аслида, икки томонлама исм бериш
хос хусусияти - қисқартирилган анъанаси яқин тарихга бориб тақалади.
шакллардан кенг фойдаланиш XVIII асрга қадар одамлар фақат битта исм
ҳисобланади. Оммавий ахборот ва фамилия билан кифояланишган. Узоқ
воситаларида "Дима Медведев Миша вақт давомида номларнинг манбаи аслида
Саакашвили ва Витя Юшенко билан ягона –биргина черков авлиѐлари эди. Ҳар
учрашди" деган ибора очиқ-ойдин қандай биологик жонзотда бўлгани каби
бемаъниликка ўхшаб қолади. Бироқ инсонда ҳам ўз наслини асраш инстинкти

113