Page 105 - 4-2019

Хорижий филология №4, 2019 йил

ҳодисалар ва уларнинг қаҳрамон Кўчаларни тушкун ҳолатда кезиб юрган
руҳиятига таъсири тасвири ташкил қилади. бемор аёлнинг кўзи беихтиёр рўпарасида
Ҳаёт унга ҳеч қачон ёришмас зимистон турган ёш эркак ва аёлга тушади. Улар
бўлиб кўринади. бахтли, бепарво, хушчақчақ, кулиб
Худо...Худо...Менинг Худойим боришар эди. Аёл бу жуфтликка ҳаваси
қаерда? Бошимни кўтараман. Осмон кузги келар, яна хаёллар оламига ғарқ бўларди.
шафақ хиралигида кулранг булутлар Шу пайт тўсатдан машина ушбу
орасидан кўриниб туради. Ёмғир ҳиди жуфтликдаги эркак билан кетаётган аёлни
келаяпти, лекин ер ҳалиям қуп-қуруқ. уриб кетади. Эркак эса додлаб қолади. Бу
Балки Худо ўша булут парчалари ортидан бахтсиз ҳодиса бир томондан қаҳрамон
менга қараётгандир ё дарахт шохлари аёлни саросимага солса, иккинчи томондан
тепасидан. Балки, ҳали ёғиб улгурмаган унинг “кўзларини очади”, қаҳрамон
ёмғир томчиларидадир. Онам доим руҳиятида катта ўзгариш содир бўлишига
айтардилар: Худо бўйнингдаги қон сабаб бўлади:
8
томирингдан ҳам сенга яқинроқдир. Ҳаммаси бир лаҳзада содир бўлди,
Айнан юқоридаги жумлалардан бир онда. Ахир, аёлнинг ўлганига қандай
муаллиф позицияси сезила бошлайди. ишонай?! Мана шу бир неча лаҳза олдин
Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Агар (аёл) ҳасратли нигоҳларим қаршисида
бандаларим сендан Мени сўрасалар, лавлаги еяётган эди-ку. Кулаётган эди.
Мен, албатта, яқинман. Дуо қилгувчи Йўлда кетаётганди, шодликдан чақнаб
менга дуо қилганда, ижобат қилурман ”, турарди. Энди бўлса уни ўлди дейишаяпти
деган (Бақара сураси, 186-оят). ва мен бунга ишонишим керак? Ахир,
Бу оятда Аллоҳ таоло Ўз бандаларига қандай қилиб ишонай? Ишонолмайман. Оҳ,
яқин эканлигини баён қилмоқда. Ҳадис Худойим!... Менга нимани кўрсатмоқчи
имомлари Абу Мусо ал-Ашъарий бўлдинг? Нимани тушунишим керак? Бу
10
розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси воқеа, бу ҳодиса, у аёл, бу тақдир...
шарифда ҳам шу маъно бор. У киши Ислом динида ҳар ишда бир ҳикмат
айтадиларки, “Пайғамбар алайҳиссолату бор деб эътиқод қилинади. “Эй, Раббимиз,
вассалом билан ғазотда эдик. Тепаликка албатта, Сен Ўзинг қудрат ва ҳикмат
чиқсак ҳам, пастликка тушсак ҳам, баланд соҳибидирсан.” (Мумтаҳана сураси, 5-оят)
овоз билан такбир айтиб борар эдик. У зот “У қудрат ва ҳикмат
бизга яқинлашиб келдилар-да: “Эй соҳибидир.”(Жумъа сураси, 3-оят).
одамлар, ўзингизга раҳм қилинг. Сиз карга Яъни йўлда содир бўлган мана шу
ёки ғойибга дуо қилаётганингиз йўқ, балки бахтсизликда ҳам ҳикмат, ибрат бор.
эшитувчи, кўрувчи Зотга дуо қилаяпсиз. Айнан шу бахтсизлик туфайли аёл ўзига
Сиз дуо қилаётган Зот сизга минган ибрат чиқариб олади.
уловингизнинг бўйнидан ҳам яқин”, – Саратонга чалинган аёлнинг кўз
9
дедилар”. ўнгида содир бўлган автоҳалокат туфайли
Ҳикоя сюжетидан илгари сурилган аёл бошига тушган дарддан тузалишга эса
асосий ғоя Яратганнинг бандаларига ҳали умид борлигини англаб етади.
яқинлиги ва Ундан доимо умид қилиб Докторнинг овози узоқлардан келади,
яшаш кераклигидир. Юқоридаги мисолда кейин яқинлашади. Яқин-яқин ва шунчалар
гувоҳи бўлганимиздек адиба ҳам айнан шу баланд ва қаттиқки, уни гўё ҳамма
мазмунни бош қаҳрамон тилидан ифода эшитаётгандек туюлади:
этмоқда. Барчамизнинг ҳаётимиз ҳам ва
Ушбу ғояни очиб беришда қўшимча ўлимимиз ҳам Худонинг қўлида. Ҳар бир
сюжет чизиғи: автомобиль билан боғлиқ инсон тақдирида қанча ёзилган бўлса,
бахтсиз ҳодиса воқеаси киритилади. шунча яшайди, на кўпроқ ва на камроқ.
Сен шунга ишонгинки, токи У хоҳламаса,
8 103
9 Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф.
Тафсири Ҳилол.Тошкент 2012. 1-жуз. 168-бет. 10 105
104