Page 43 - 4-2019
P. 43

Хорижий филология  №4, 2019 йил


                  Мажнун  тут  фитоним мажнунтолга              гуручларга    нисбатан     йирик,    музранг
            қиёсан  шаклланган:  бу  тут  навининг              (тиниқ), баъзилари қизғиш. Шунга кўра, у
            новдалари       пастга     эгилиб     ўсиши         оқ  ва  қизил  девзира  деб  икки  хил
            мажнунтол новдаларининг эгилиб ўсишига              номланади (17,3,585).
            ўхшатилган.                                               Мазкур      мифонимнинг        гуручга
                  Мажнунтол       мифофитоними        эса       нисбатан  қўлланиши  инсоннинг  овқатга
            Мажнуннинг        ғамгин      ва     тушкун         ишлатадиган зирага нисбатан йириклигини
            қиёфасининг рамзи сифатида юзага келган.            бўрттириш  натижасида  юзага  келган:
            Демак,  у  ҳам  ўхшатиш  ассоциацияси               одамнинг  зираси  >девнинг  зираси;  ушбу
            маҳсули сифатида баҳоланиши лозим.                  қўшма         термин         эллипсислашув
                  Löwenmaul (Antirrhinum  majus)  -             ҳосиласидир: девнинг зираси> девзира.
              Die    Pflanze    gehört    zur     Familie             Дев  мифонимининг  изоҳига  эътибор
            der Wegerichgewächse (Plantaginaceae).     In       беринг:
            der Natur können wir den Löwenmaul in Süd-                Дев миф. Эртак ва халқ достонларида
            Westeuropa und den Mittelmeerländern                шохли,  думли,  бениҳоят  улкан  одам
            finden, wo  er  als kurzlebige Staude wächst.       қиёфасида  тасаввур  этиладиган,  эзгуликка
            Der populäre Name dieser Pflanze ist                қарши курашувчи хаёлий махлуқ, ёвузлик
            “Löwenmaul”, denn wenn man den Hals der             тимсоли [18;1,585-б.].
            Blütenblätter drückt, hat man den Eindruck                Seide    oder    auch    Teufelszwirn
            das es sich ein Löwenmaul öffnet [38].              (Cuscuta) ist die einzige Gattung der Tribus
                  Аждаргул,  итоғиз  (Antirhinum)  –                  Cuscuteae         innerhalb         der
            сигирқуйруқдошлар  оиласига  мансуб  бир            Pflanzenfamilie     der     Windengewächse
            йиллик  ва  кўп  йиллик  ўтлар  (баъзан,            (Convolvulaceae).      Weitere      deutsche
            чалабута  ўсимликлар)  туркуми...  гуллари          Trivialnamen  sind Jungfernhaar, Kletterhur,
            икки     лабли,    оғзи    юмуқ,     шингил         Schmarotzerseide und Hexenseide. Die über
            тўпгулларга йиғилган [17; 1, 140-б.].               200  Arten sind fast weltweit verbreitet, sie
                  Аждар  –  1  Афсонавий  катта  илон.          ernähren sich  parasitisch  von anderen
            Ўртанча  ботир  қараса,  ғордан  боши               Pflanzenarten. Die Textilfaser  Seide  ist eine
            хумдай,  узунлиги    қирқ  газ  аждар  чиқиб        tierische Faser und hat mit den Pflanzenarten
            келаётган  эмиш.  “Чалпак  ёққан  кун”  [18;        dieser Gattung nur den Namen gemeinsam.
            1,44-б.].                                           Der lateinische Name  cuscuta  kommt
                  Devzira  ist  eine speziell gezüchtete        wahrscheinlich aus dem Arabischen und ist
            Reissorte, die nur im fruchtbaren Fergana-Tal       verwandt      mit     griechisch     kadytas
            angebaut      wird.     Die     einzigartigen       (‚Schmarotzerpflanze‘). [40]
            Bedingungen dieses Ortes ermöglichen es                   Девпечак        –       ўсимликларга,
            Ihnen,  ein Produkt zu erhalten, das ideal für      дарахтларга  чирмашиб  ўсадиган  бир  ва
            die Zubereitung von Pilaws ist und mit              кўп  йиллик  зарарли  ёввойи  ўт:  чирмовиқ.
            cremefarbenem Pulver  bedeckt ist. Devzira-         Бир  қарич  девпечак  неча  таноб  резаворни
            Reis ist  sehr krümelig, samtig und duftend         нобуд     қилади.    С.Аҳмад.      Сайланма
            [39].                                               [18;1,589-б.].
                  Девзира     –   Маҳаллий      шолидан               Девпечак – чирмовдошларга мансуб
            олинадиган йирик, сув кўтарадиган гуруч.            бир ва кўп йиллик паразит ўсимлик. Пояси
            Ота  сопол  товоқдаги  девзира  гуручнинг           (0,5  –  7,5  мм  гача)  сарғиш  ёки  сарғиш
            курмагини     тера     бошлади.     Ҳ.Ғулом,        пушти, сершох. Девпечак асосан уруғидан
            Машъал.  Девзира  гуручнинг  палови  фамл           ва  қисман  поясидан  кўпаяди.  Тупроқда
            чойни  хуш  кўрмайди,  аксинча,  тўқсон             қишлаб  чиққан  уруғлари  март-апрель
            бешинчи  кўк  чой  унга  энг  муносиб               ойларида     униб    чиқади.    Ўсимталари
            чанқовбостидир.  С.Аҳмад,  Сайланма  [18;           дастлаб  кунига  2-3  см,  10  кундан  бошлаб
            1,586-б.].                                          12-15  см  дан  ўсади.  Ўрта  Осиёда  5  тури
                  Девзира  –  жайдари  арпа  шолининг           тарқалган.  Буларнинг  ҳар  бири  150-200
            гуручи.     Девзира     чўзиқроқ,     бошқа         гача  ўсимлик  турини  зарарлаб,  ҳосилнинг


                                                            42
   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48