Page 94 - 1-сон 2020 йил

Хорижий филология №1, 2020 йил

Бронтеларга илҳом бағишлаган бу wealth and castle) ҳақида гапириш
маконнинг сеҳрли қувватга эгалигини қайд имконини беради (бу тўсиқ Жейн ва
этишган. Бунда мисол тариқасида Эмили Рочестер ўртасида турар эди).
Бронтенинг “Wuthering Height” романини Бизнингча, матндаги “intervene
келтириш мумкин. Катерин (Catherine) between” иборасига таянган ҳолда,
номли аёл ва Ҳитклифф (Heathcliffe) юқоридаги фрейм доирасида “COCIAL
номли эркак ўртасидаги муносабат ҳақида GAP IS PHISICAL DISTANCE AND
ҳикоя қилувчи бу романда BARRIER” концептуал метафораси
тасвирланаётган воқеалар айнан Ҳаворт фаоллашаётганини қайд этиш мумкин. Бу
яқинидаги ўтлоқ ва бўтқоқликлар ерда манба вазифасини ўтаётган “масофа”
қуршовида бўлиб ўтади. (distance) ва “тўсиқ” (barrier) тушунчалари
Табиий атроф-муҳит контекстининг “бепоён океан” (wider ocean) тушунчаси
бошқа бир турида воқеа ёки суҳбат ёрдамида ривожлантирилмоқда. Бундай
кечаётган вазиятнинг бевосита моддий лисоний тафаккур амалининг қўлланиши
қуршови етакчи ўринга чиқади. З. суҳбат давомида эслатилган моддий муҳит
Ковечнинг қайдича, моддий воқеа-ҳодиса, билан боғланади ва сўзловчини шу
предметлар яшаш учун муҳит яратибгина муҳитга мос келадиган метафорик
қолмасдан, балки тафаккур ҳаракатларига ифодани танлашга ундайди.
ҳам таъсир қилади. Бундан ташқари, шоир Кейинги боблардан бирида
ёки ёзувчи ўзини қуршаб турган табиат, фаоллашаётган метафорик тузилманинг
муҳитни баён қилиши ва шу муҳитдан мазмуний тузилишига эътиборни
концептуал манба сифатида фойдаланиши қаратамиз:
мумкин [Kövecses 2010]. Баъзан эса, The sweet wind from Europe was still
атрофдаги табиий муҳит метафорик кўчим whispering in the refreshed leaves, and the
учун мўлжал вазифасини бажариши ҳам Atlantic was thundering in glorious liberty;
кузатилади. Табиий-моддий контекстдан my heart, dried up and scorched for a long
бу йўсинда фойдаланишнинг намунасини time, swelled to the tone, and filled with living
қуйидаги ҳолатда кўриш мумкин: blood – my being longed for renewal- my soul
The thought of Mrs. O’Gall and thirsted for a pure draught. I saw hope revive
Bitternutt Lodge struck cold to my heart; and [Chapter 27, 295].
colder the thought of all the brine and foam, Келтирилган парчада марказий
destined, as it seemed, to rush between me ўринни “heart dried up” тузилмаси
and the master at whose side I now walked, эгаллайди. Бу контекстда инсоннинг юраги
and coldest the remembrance of the wider (қалби) қуриб қолган дарёга
ocean – wealth, caste, custom intervened ўхшатилмоқда. Гапнинг тўлиқ мазмунини
between me and what I naturally and қуйидагича тушуниш керак бўлади:
inevitably loved [Chapter 23, 239]. Рочестер Ғарбий Ҳинд оролини тарк
Жейннинг туйғуларига нисбатан этмоқчи, чунки бу оролда уни жонига
қизиқиш ва ишончсизлик Эдвард тўйдирган, ҳаётини дўзахга айлантирган
Рочестерни Жейнни тўғрисини айтишга Берта Мейсонга уйланган эди. Бу мияси
ундаш йўлини излашга мажбурлайди. У айниган хотин Рочестерни бўғиб ташлаб,
ёлғондан тезда мисс Бланш Ингрэмга юрагини тамом қилган эди, унда ҳаёт қони
уйланиши ва Жейн келажакда нима билан қарийб оқишдан тўхтаган. Демак, бу
машғул бўлиши масаласини ҳал контекстда “HEART IS A CONTAINER”
қилганлигини, яъни у Исландияга кетиши концептуал метафораси фаоллашмоқда,
ва О.Галлнинг фарзандларига тарбиячилик зеро, ақидага биноан, юрак ишлаши учун
қилишини маълум қилади. Ирландияни ундаги қон ҳаракатда бўлмоғи даркор.
Буюк Британиядан денгиз ажратиб туради Лекин умумий метафора турли усулларда
ва худди шу контекст океан фрейми ривожланиши ва воқеланиши мумкин.
фаоллашувига туртки бўлади, ҳамда Бинобарин, эслатилган умумий
Жейнга бойлик ва табақа тўсиғи (barrier of метафоранинг биз таҳлил қилаётган

93