Page 47 - 1-2016

Хорижий филология. №1, 2016 йил

СТАНДАРТ НЕМИС ТИЛИ БИЛАН БОҒЛИҚ МУАММОЛАР ҲАҚИДА
(АВСТРИЯ МИСОЛИДА)

Примов Баҳодир Ярашович,
Самарқанд давлат чет тиллар институти доценти

Калит сўзлар: луғат таркиби, грамматик категориялар, синтактик, морфологик
белгилар, мазмун, таҳлил.

Ўзбекистонда немис тили инглиз Deutsch ѐки Bundesdeutsch) ва Швецария
тилидан кейин кўп ўрганиладиган чет немис тили (schweizerisches Deutsch)
тили ҳисобланади. Мактабда, академик терминлари ҳам қўлланилмоқда.
лицей ва касб-ҳунар коллежлари ҳамда Бизга маълумки, немис тили турли
олий таълимда ҳам биз асосан адабий диалектларга бой тил. Жумладан, Австрия
(стандарт) немис тилини ўрганамиз аҳолиси ҳам турли диалектларда
(Hochdeutsch, deutsche Standartsprache, сўзлашишади. Ворарлберг ўлкасида
Bundesdeutsch). Аммо немис тили Австрия, алеманлар диалекти ва бошқа жойларда
Швецария, Люксембург, Личтенстейн кўпинча ўрта ва жанубий Бавария
каби давлатларда ҳам давлат тили диалектида гаплашилади. Шу билан бирга
ҳисобланади. Бундан ташқари Италия, Австрияда бошқа тилларда ҳам
Франция, Голландия ва бошқа сўзлашилади ва улар ҳам мактабда
давлатларнинг баъзи ҳудудларида ҳам ўқитилади. Юқорида таъкидланган
немис тилида сўзлашилади. Ҳамма давлатда немис тилида сўзлашилса-да,
давлатларда ҳам стандарт немис тили улар ўзларининг диалектларида ва мавжуд
қўлланиладими деган саволга Австрия сўзларнинг ўзларига хос вариантларини
мисолида жавоб беришга ҳаракат қиламиз. ишлатишга ҳаракат қилишади. Шунинг
Австрия немис тилида сўзлашувчи учун сиз австрияликдан “Sprechen Sie
давлатлар ўртасида Германиядан кейин Deutsch?” (Немисча гаплашасизми?)- деб
иккинчи ўринда туради (Аҳолиси: 8,5 сўрасангиз у “Nein, ich spreche
миллион). Аҳолининг 98 фоизи учун Österreichisch” (Йўқ, мен австрияча
немис тили она тили ҳисобланади. сўзлашаман),- деб жавоб беради. Австрия
Ҳозирги кунда замонавий тилшуносликда немис тили Германиядаги немис тилига
Австрия немис тили (österreichisches нисбатан ўзининг стандарт вариантларига
Deutsch), Германия немис тили (deutsches эга, масалан:

Deutsch (Немис тили) Österreichisch (Австрия немис тили)

Anstoß Ankick

Aprikose Marille
Kartoffel Erdapfel
Krankenhaus Spital
Lätzchen Batterl
Ohrfeige Watsche
Pausenbrit Jause
Schlagsahne Schlagobers
Tschüss Servus
Zwetschgenmarmelade Powidl

46