Page 12 - 1-2017

Хорижий филология. №1, 2017 йил

Югнакий, Юсуф Хос Хожиб, Аҳмад Ҳотамов, Тоғай Мурод сингари шоир ва
Яссавий, Лутфий, Саккокий, Алишер ѐзувчиларнинг асарлари бўйича бундай
Навоий, Заҳириддин Бобур, Абулғози ишлар ҳали бошланган эмас. Келгусида
Баҳодирхон, Гулханий, Турди Фароғий, ўзбек бадиий нутқ фразеологияси, унда
Муқимий, Фурқат, Мунис, Феруз, Огаҳий, узуал ва окказионал фраземаларнинг
Аваз Ўтар, Завқий каби намояндаларнинг қўлланиш усуллари яхлит тадқиқ этилиши
асарлари ўзбек тарихий фразеологияси зарур. Бундай ишлар келгусида
учун бой материал беради. Ҳозирги кунга яратиладиган ўзбек тили фраземаларининг
қадар Алишер Навоий ва қисман Бобур кўп жилдлик изоҳли луғати ва ҳар бир
асарларидаги фраземалар маълум ѐзувчи ѐки шоир асарлари фразеологик
даражада тадқиқ этилган, холос. луғатлари учун бой материал манбаи
4. Қуръондаги фраземалар, бўлиб хизмат қилади.
ҳадислар ва уларнинг фраземалар билан 6. Ўзбек диалектологияси бўйича
муносабати махсус ўрганилиши, Ўрта шу кунгача ўндан ортиқ докторлик,
Осиѐлик машҳур муҳаддислар ва тасаввуф олтмишга яқин номзодлик
илмининг устозлари Имом ал Бухорий, Ат- диссертациялари ҳимоя қилинди, кўплаб
Термизий, Абдуҳолиқ Ғиждувоний, монографик тадқиқотлар юзага келди.
Баҳовуддин Нақшбандий, Худододи Вали, Аммо ўзбек диалектал фразеологияси
Нажмиддин Кубро кабиларнинг бу бўйича бажарилган ишлар ҳозирча бир
соҳадаги серқирра ва олижаноб фаолияти неча илмий мақолалардан иборат, холос ва
тадқиқ этилиши лозим. ҳоказо.
5. Ўзбек тилшунослигида ҳозирги Шундай қилиб, ўзбек
кунга қадар Абдулла Қаҳҳор, Абдулла тилшунослигида фраземаларни
Қодирий, Абдулҳамид Чўлпон, Абдурауф структурал-грамматик, семантик-услубий,
Фитрат, Ҳамид Олимжон, Ойбек, Ғафур функционал жиҳатлардан ўрганиш
Ғулом, Ойдин, Зулфия, Комил Яшин, соҳасида муайян ютуқларга эришилди,
Мақсуд Шайхзода, Шуҳрат, Саид Аҳмад монографиялар, илмий мақолалар,
каби ХХ аср ўзбек шоир ва ѐзувчиларнинг фразеологик луғатлар яратилди, бир неча
асарларида қўлланилган фраземалар номзодлик диссертациялари ҳамда
маълум даражада тадқиқот объекти докторлик диссертациялари ҳимоя
бўлган. Лекин Пиримқул Қодиров, Усмон қилинди. Шундай бўлса-да, ўзбек
Носир, Одил Ёқубов, Ҳамид Ғулом, фразеологиясида ҳали чуқур илмий
Мирмухсин, Ўткир Ҳошимов, Шукур ўрганишни тақозо этувчи муаммолар ҳам
Холмирзаев, Мирзакалон Исмоилий, анчагина бор. Эндиги вазифа ўзбек
Худойберди Тўхтабоев, Ўлмас Умарбеков, тилидаги фраземаларнинг қиѐсий-тарихий,
Абдулла Орипов, Эркин Воҳидов, Омон лингвокультурологик, лингвопрагматик ва
Матжон, Муҳаммад Али, Эркин Аъзам, типологик таҳлили бўйича ҳозирги замон
Назар Эшонқул, Барот Бойқобилов, Мурод тилшунослиги нуқтаи назаридан
Муҳаммад Дўст, Тоҳир Малик, Хайриддин тадқиқотларни янада кучайтиришдан
Султонов, Эркин Самандаров, Ғаффор иборатдир.

Адабиѐтлар
1. Ҳакимов Қ. Ўзбек тилидаги содда гап қолипли фразеологизмларнинг зарурий
бирикувчанлиги. Филол. фанлари номзоди... дисс. автореф. – Тошкент: 1994. - 24 б.
2. Раҳматуллаев Ш. Ўзбек тилида феъл фраземаларнинг боғлашуви. - Тошкент:
“Университет”, 1992. – Б. 125.
3. Усмонова Ш.Р. Ўзбек ва турк тилларида соматик фразеологизмлар. Филол. фанлари
номзоди... дисс. автореф. - Тошкент: 1998. – Б. 8-12.

11