Page 35 - 1-2019
P. 35

Хорижий филология  №1, 2019 йил


                  Йўл  Вед  (Африка  шимолидаги  дарѐ)                ―–Странный  вкус,  не  правда  ли? –
            томонга қараб тамаринда ва мастиклар                подхватил  он.  –  Женщина,  похожая  на
            орасидан илон изидек бурилиб кетди.                 кобылу…  Белошвейка,  с  которой  он  в
                  Зариф Башарий таржимаси:                      прошлом  году  раза  два  встречался,  была
                  Текис  тор  йўл  тугаб,  бу  ѐғига  йўл       по крайней мере хорошенькая‖[34].
            тамаринда       ва    мастик     дарахтлар                М.Исмоилова  таржимаси:
            (Африкадаги  дарахтлар)  орасидан  эгри-                  ―–  Диди  ажойиб-а?  –гапида  давом
            бугриланиб кетган [44].                             этди  Делош.  –Отга  ўхшаган  аѐл  бўлса.
                  Ушбу  матн  таржимасида  таржимон             Жаноб  Муре  ўтган  йили  учрашиб  юргани
            Африкада      ўсадиган    ―тамаринда‖      ва       чойшаблар  тикадиган  аѐл  ҳам  ундан
            ―мастик‖ дарахтига изоҳ бериб ўтганлиги             яхшироқ эди‖ [35].
            ўқувчининг  бу  дарахт  номи  ва  у  қайси                Бу ўринда ―Une femme qui ressemble
            мамлакатда         ўсиши        тўғрисидаги         à un cheval‖ жумласи орқали қадди-қомати
            маълумотдан  хабардор  бўлишига  олиб               унчалик  ҳам  келишмаган,  маданиятсиз,
            келган.                                             бир  сўз  билан  айтганда,  тўпори  ва  қўпол
                  Демак,  таҳлиллардан  шу  нарса               аѐл  назарда  тутилади.  Демак,  француз
            аниқландики,      таржимоннинг      таржима         халқи  бундай  аѐлларга  қарата  “отга
            жараѐнида          аслиятда         берилган        ўхшаган           аѐл”          компаратив
            маълумотдан      китобхоннинг      хабардор         фразеологизмини  ишлатади.  Бироқ  ўзбек
            эмаслигини  ҳисобга  олиб  изоҳ,  шарҳ  ва          тилида  инсон  ташқи  қиѐфаси  ѐки  ички
            қўшимча      ахборотлар      бериб    ўтиши         дунѐсини  тасвирлашда  ѐки  ўхшатишда
            китобхондаги        диссонанс      ҳолатини         бундай    ибора     ишлатилмайди.      Ўзбек
            камайтириш  ва  бартараф  этишга  ѐрдам             таржимони      М.Исмоилова       эса   ушбу
            беради.                                             ўхшатиш      эквивалентини     қидирмасдан
                  3)    Таржимада          фразеологик          сўзма-сўз таржима қилиб қўя қолган.
            ибораларни  ўринли  танлаш.  Таржима                      Таъкидлаш  жоизки,  таржимон  ―иn
            жараѐнидаги  энг  мураккаб  муаммолардан            drôle  de  goût‖иборасини  ―ажойиб  дид”га
            бири  бу  аслиятда  берилган  фразеологик           айлантириб  қўйган.  Маълумки,    ―un  drôle
            бирликларни         таржима         тилидаги        de  goût‖  бирикмаси  ўзбек  тилида  ―ғалати,
            муқобилини         топиш       масаласидир.         ноўхшов,  ғайриоддий‖  каби  маъноларда
            Фразеологик бирликлар ҳар қандай бадиий             қўлланилади.
            асар  тилига  гўзаллик  бахш  этадиган,  кам              “–  Дидини  қаранг-а?-  таъкидлади
            сўзлар  воситасида  кўпроқ  фикр  баѐн              Делош.  –  Бесўнақай(тўпори)  аѐл  бўлса.
            қилишга  имкон  берадиган  поэтик  восита           Жаноб  Муре  ўтган  йили  учрашиб  юрган
            саналади.  Ўзбек  адиблари  ўз  адабий              чойшаблар  тикадиган  аѐл  ҳам  ундан
            меросида      тилнинг     турли     тасвирий        яхшироқ  эди‖  (Таржима  муаллифники–
            воситалардан,  фразеологик  бирликлардан            Р. Ш).
            жуда  ўринли  ва  унумли  фойдаланадилар.                   Демак,     таржимонни         матнда
            Таржима  жараѐнида  таржимон  бундай                ибораларнинг      ноўрин     ѐки    бўлмаса
            ибораларга  энг  муносиб  муқобил  топиш,           таржима  тилида  муқобили  бўла  туриб,
            қайта яратиш учун жиддий бош қотириши,              сўзма-сўз  таржима  қилиши  ҳам  когнитив
            мавжуд ―ғов‖ларни енгиб ўтиши лозим.                диссонанс ҳолатини келтириб чиқаришига
                  Қуйида  Эмил  Золянинг  ―Аѐл  бахти‖          сабаб бўлган.
            романи  таржимасидаги  мисолга  эътибор                   Навбатдаги  вазифа  диссонанснинг
            қаратамиз. Аслиятда:                                олдини  олиш  ѐки  камайтириш  учун  икки
                  ―–  Un  drôle  de  goût,n’est-ce    pas?      ва кўп тилли маданий сўзлар луғатларини
            reprit-il.  Une  femme  qui  ressemble  à  un       яратиш  масаласидир.  Ҳар  бир  тилда
            cheval... La petite lingère qu’il avait eue deux    бундай       луғатларнинг       мавжудлиги
            fois, l’an passé, était gentille au moins‖ [33].    таржимон  меҳнатини  енгиллаштиради,
                  Ю.Данилин таржимаси:                          шунингдек,  бу  луғат  таржимада  когнитив
                                                                диссонанс  ҳолатини  камайтириш  ѐки



                                                            34
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40