Page 85 - 1-2019
P. 85
Хорижий филология №1, 2019 йил
асосий сабабчи бўлган пинҳоний дўстим, Макр ила сен мени этма ярадор.
жаноб W.Н.га бахт-саодат ва узоқ умр Ўзгани сев, аммо учрашган замон
тилаб қоламан‖, деган ѐзувнинг ечими Кўзларингни мендан олиб қочма ҳеч.
устида шекспиршунослар то ҳозирга қадар Ишқинг сақлагувчи кўксим беқалқон
бош қотирадилар. Шоирнинг сир тутган Киприкларинг гарчи яланғоч қилич.
садоқатли дўсти ким бўлган-у, таърифини Кўзларинг қудрати ўзингга аѐн.
келтираѐтган маҳбубаси ―қорасоч, Мендан нигоҳингни узиб, оқибат-
буғдойранг юз хоним‖ ким эди. Дарвоқе, Ўзгаларнинг кўксин оларсан нишон,
Шекспир сонетлари ҳақида дунѐ олимлари Ки менга кўрсатмоқ бўларсан
томонидан юзлаб мақола ва тадқиқотлар шафқат.
яратилган, Гѐте, Вордсворд, Оскар Уайлд О, шафқатингни қўй! Нигоҳинг
каби сўз усталари уларни таҳлил қилиб, майли
юқори баҳолаганлар. Бироқ, улардан Ўлдирса ўлдирсин ишқим туфайли.
биронтаси ҳам шоир ўз сонетларида (Русчадан Ю.Шомансур таржимаси)
пинҳон тутган қадрдон дўсти W.Н.нинг, 139-сонет инглиз тилида
ѐхуд кўнгли мойил бўлган ―қорасоч, O, call not me to justify the wrong
буғдойранг юз‖ хонимнинг исму That my unkindness lays upon my
шарифини аниқ айтиша олмаган. heart;
Шекспиршунослар шоир Wound me not with thine eye but with
сонетларини одатда икки қисмга бўлиб thy tongue;
талқин қилишади. Биринчи қисмига 1-дан Use power with power, and slay me not
то 120-га қадар, яъни муаллифнинг ―сирли by art.
дўсти‖га бағишланган сонетлари, иккинчи Tell me thou lov‘st elsewhere; but in
қисмга эса 128-дан 152-гача яъни ―қорасоч, my sight,
буғдойранг юз‖ли хонимга бағишланган Dear heart, forbear to glance thine eye
сонетларини киритадилар. Хуллас, aside;
олимларнинг кўпчилиги биринчи қисмга What need‘st thou wound with cunning
мансуб сонетларида Шекспир ўзининг when thy might
дўсти ва саройдаги паноҳи граф Is more my o‘erpressed defense can
Суатгемптонни таърифлаган дейишса, bide?
бошқалари шоирнинг кенжа замондоши Let me excuse thee: ah, my love well
граф Уильям Херберт (W.Н. - бу ҳарфлар knows
инглизчада унинг исми-шарифига мос Her pretty looks have been my enemies;
келади -Н.Б.) тасвирланган, дея And therefore from my face she turns
исботлашга ҳаракат қиладилар. Нима my foes,
бўлганда ҳам сонетларда тасвирланган ѐш, That they elsewhere might dart their
хушқомат ва малласочли истараси иссиқ injuries-
бу йигитнинг шоир кўнглига яқин бўлгани Yet do not so; but since I am near slain,
очиқ сезилиб туради. Сонетларда Kill me out right with looks and rid my
таърифланганидек, шоир маълум бир вақт pain.
хуштаъб дўстидан йироқлашиб ―қорасоч, Оқибатда шоир севгисига номуносиб
буғдойранг юз‖ли хонимга эргашади. бўлган бевафо ва енгилтак хонимдан воз
Ниҳоят ўз маҳбубасининг бевафолигини кечишга уринади, ишқ азобида ғаму хасрат
англагач, ундан меҳри совуйди, муҳаббати чекади, 142-152 сонетларда эса, қадрдон
сўна бошлайди. Шоир 139-сонетида рашк дўстига бўлган садоқатини тиклашга
ва изтиробини маҳбубасига тавозе билан ҳаракат қилади.
шундай баѐн қилади: Хулоса қилиб айтганда, Шекспир
Феълингда пинҳонки ноҳақлик, сонетларининг аксар қисми мазмунан
ѐлғон,- лирик қаҳрамоннинг муҳаббат йўлидаги
Оқламоққа мажбур қилмоғинг бекор. иқрорини, таъбир жоиз бўлса тоат-
Ундан кўра синдир кучни куч билан, ибодатини мадҳ этади. Лирик қаҳрамон
84
