Page 18 - 2-2017

Хорижий филология. №2, 2017 йил

коммуникатив функцияларини изчил улар грамматик ва таркибий маъноларни
тарзда ўрганиш каби вазифаларни амалга вужудга келтиради. Шунинг учун аксарият
ошириш лозим бўлади. Чунки матн ва ҳолларда синтактик-стилистик воситалар
турли таркибий маъноларнинг ўзаро таркибидаги элементлар мавжуд мазмунни
боғлиқлиги ҳамда бадиий матн ва белгилаб беради.
контекстуал маъно-моҳиятининг Алоҳида қайд этиш лозим бўлган
тўлақонли очиб берилишида синтактик- жиҳат бу синтактик-стилистик таъсир
стилистик воситаларнинг тутган ўрнини воситалари ўз моҳиятига кўра оғзаки нутқ
назарий ва амалий жиҳатдан ўрганиб хусусиятларига яқин туради ва улар оғзаки
чиқиш, иккита тил доирасида қиѐсий нутқ кўринишидан ѐзма нутқ кўринишига
таҳлилини ўтказиш матн ва қиѐсий ўтганда матн таркибида умумлашади ва
тилшунослик нуқтаи назаридан тил стилистик восита ҳолатини эгаллайди.
тараққиѐти қонуниятларининг айрим Назарий жиҳатдан олиб қаралганда,
жиҳатларини ѐритишда муҳим аҳамиятга синтактик ифода воситалари ва стилистик
эга. воситаларни тадқиқ этиш, уларни
Маълумки, гап қурилишидаги ўзига гуруҳларга бўлиб ўрганиш стилистикада
хос махсус қўлланишларда алоҳида гап узвий чамбарчас алоқаларнинг йўлга
шаклларини юзага келтирувчи синтактик- қўйилишида муҳим аҳамият касб этади.
стилистик воситалар эмоция ифодалаш Хулоса қилиб шуни алоҳида
учун хизмат қилади ҳамда синтактик- таъкидлаш лозимки, матн ва турли
стилистик усул вужудга келиши учун таркибий маъноларнинг ўзаро боғлиқлиги
норма сифатида қабул қилинган мавжуд ҳамда бадиий матн ва контекстуал маъно-
морфологик, синтактик ва стилистик моҳиятининг тўлақонли очиб берилишида
қоидалардан чекиниш лозим бўлади. синтактик-стилистик воситаларнинг тутган
Бунинг натижасида структурали маънолар ўрнини назарий жиҳатдан ўрганиб чиқиш
лексик ҳамда матний (контекстуал) тилшуносликда матн таҳлили бўйича
маъноларга таъсир этиши мумкин бўлади мавжуд айрим мураккаб тушунчаларни
ва уларнинг таркибий элементлари соддалаштириш имконини беради.
мустақил маънога эга бўлганлиги боис,
Адабиётлар
1. Мирзиѐев Ш.М. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини мард ва олижаноб
халқимиз билан бирга қурамиз // Олий мажлис палаталарининг қўшма мажлисидаги
нутқи. Халқ сўзи., Т., 2016й 15 декабрь.
2. Бушуй Т., Сафаров Ш. Тил қурилиши: таҳлил методлари ва методологияси. – Тошкент:
Фан, 2007.– 274б.
3. Ладыгин Ю.А. Информативная роль коннотативных значений в прозаическом
художественном тексте // Филологические науки.– М., 2000. -№2. – С. 75-84.
4. Лузина Л.Г. Проблемы стилистики и лингвопрагматической интерпретации // Прагматика
и семантика : Сб. науч.- аналит. обзоров.- М.: ИНИОН, 1991. – С. 67-81.

Shomurodova Sh. The role of syntactical stylistic devices in the formation of literary text.
The role of syntactical stylistic devices in the formation of literary texts and contextual meaning is
analyzed from theoretical point of view.

Шомуродова Ш. Роль синтаксических стилистических приѐмов в оформировании
художественного текста. В статье анализируется роль синтаксических стилистических
приѐмов в формировании художественного текста и его контекстуального значение.

17