Page 13 - 2-2017

Хорижий филология. №2, 2017 йил

бухгалтерия ва бошқарув ҳисоботи Бир ташкилот, муассаса номидан
ҳужжатлари. бошқа ташкилот, муассасага жўнатилган
Расмий хат давлат йўли билан олиб турли-туман расмий хатлар, гарчи бир
бориладиган муомала, ѐзишма ва ҳужжат мансабдор шахсга йўналтирилиб, бир
тилига хос бўлган мактубий кўринишга мансабдор шахс томонидан имзоланган
эга. бўлиши мумкин эсада, тижорий ѐзишма
Ёзма расмий мулоқотнинг ҳисобланади. Тижорий хат
муваффақияти асосан хизмат хатларининг ҳужжатларнинг алоҳида тури бўлиб,
тузилишига боғлиқ бўлади. шартнома ва қарорга нисбатан камроқ
М.В.Стенюков савдо-сотиқ расмий қолипга солинган, лекин юридик
соҳасидаги расмий хатларини ―мазмуни ва аҳамиятга эга бўлади.Тижорий ѐзишма ҳар
мақсадига‖ қараб таснифлашни таклиф иккала ташкилотда кирувчи ва чиқувчи
этади ва уларни қуйидаги турларга ҳужжатлар сифатида қайд этилади.
ажратади [3, б. 48]: Тижорий хатлар турли белгилари
- директив хатлар давлат ѐки бўйича таснифланади:
муниципал ҳокимият ва бошқариш 1. Функционал белгиси бўйича
органлари томонидан чиқарилади иш хатлари қуйидагиларга бўлинади:
(тавсияномалар, кўрсатмалар, ҳисоботлар мажбурий жавоб хатини талаб қилувчи,
ѐки солиқлар бўйича изоҳлар ва ҳ.к.); жавоб хатини талаб қилмайдиган.
- кафолат хатлари (тўлов, буюртма 2. Тури бўйича иш хатлари
муддатлари, маҳсулот сифатини ва шу қуйидагилар сифатида тузилиши
к.ни) кафолатлайди;- ахборот мактублари мумкин:ташаббускор тижорий хатлар
(хабар хатлари, илтимосномалар, (сўров-хат, таклиф-хат, рекламация хати);
эслатмалар. таклифлар); ахборот хати; илтимоснома; таклифнома;
- реклама хатлари;- шикоят хатлари; тасдиқнома; хабарнома; эслатма;
- қўшимча хатлар (асосий ҳужжатни огоҳлантириш хати; воз кечиш ѐки рад
изоҳловчи хатлар; улар асосий хат билан этиш хати; илова қоғози; кафолат хати.
бирга юборилади). 3. Кимга ѐки қаерга йўналганлик
Адресатларнинг сонига қараб ҳам белгиси бўйича тижорат хатлари
хатлар оддий (жамоавий) ва циркуляр қуйидагиларга бўлинади: оддий, яъни бир
хатлар турига бўлинади. Мазмунига кўра, манзилга жўнатиладиган хатлар; циркуляр
хатлар яна бир аспектли ѐки кўп аспектли – бир манбадан бир неча манзилга
бўлиши мумкин. Хизмат хатлари юбориладиган хатлар. Бундай хатлар
мавзусига кўра ҳам маъмурий-хўжалик, турига ахборот хати, реклама хати, таклиф
ишлаб чиқаришга оид, таъминлаш ва хатлари киради.
сотишга қаратилган каби турларга 4. Тузилиш белгилари бўйича
бўлиниши мумкин. Структурасига кўра тижорат хатлари регламентланган ѐки
улар регламентланган ѐки меъѐрланмаган турга бўлинади.
регламентланмаган хизмат хатларига Регламентланган, яъни расмий
бўлиниши мумкин. қолипга солинган хатлар муайян намуна
Мазкур тасниф стандарт мулоқот бўйича тузилади (бу нафақат мазмуннинг
вазиятларининг максимал сонини ҳисобга стандарт жиҳатлари, барча қоғоз шакли,
олинган ҳолда яратилган ва улар очиқ реквизитлар таркиби ва бошқа жиҳатларга
тизим ҳисобланади. Иқтисодий ва ҳам тегишли). Регламентланган хат
ижтимоий ўзгаришлар давомида янги мунтазам иқтисодий-ҳуқуқий вазиятларга
мулоқот вазиятларининг пайдо бўлиши оид масалаларни ҳал қилади ва стандарт
оқибатида мавжуд ҳужжатлар гуруҳи янги матн ѐки стандарт синтаксик
хилдагилари (масалан, резюме ва тузилмалардан таркиб топган матнлар
тавсияномалар) билан тўлдириб борилади. кўринишида амалга ошади.

12