Page 88 - 2-сон 2019 йил
P. 88

Хорижий филология  №2, 2019 йил


            сил]  -  поднимаясь,  아리아리랑  [али-али-              қуйидаги  равишлар  мисолида  қайд  этиш
            ланъ]  –  корейсча  миллий  ашула.  Ўрта:           мумкин:      1)   жўналиш       ва    восита
                                                                қўшимчалари 밖+에 [으로] [пакк+э/ыло] –
            푸드득 [пху-ты-тык] -(қанотларни қоқиш
                                                                ташқарида    фақат,  뒤+에[으로]  [тви-
            овози).  Орқа:  푸드득  [пху-ты-тык]  –
            қанотларни қоқиш овози. Ва яна 사르르르                 л/ыло  о]  –  орқада,    кейин,  сўнг,  전+에
            [са-лы-лы-лы] – бирор ниманинг ўз-ўзидан            [чό н-э] –илгари  аввал,  밑에 [митх-э] –
            ривожланиши,       따르르릉         [тта-лы-лы-         паст   пастда  아래  +에  [алэ+э]  –  қуйи,

            лынъ]  –  телефон  қўнғироғи  овози  каби           паст    пастда,  тубанда,  후방+에[으로]
            сўздаги  такрор  қисмнинг  чўзилиб  келиши
            натижасида  ясалган  равишларни  ҳам                [ҳупанъ+э/ыло]  –  орқага  тисарилиш  
            кузатишимиз      мумкин     (고영근∙구본관.               орқага,  орқа  томонга,하부+에  [ҳапу+э]  –
            2011:242).                                          пастки қисм  пастда, 이전+에 [ичό н+э]
                  Булардан  ташқари  ўзбек  ва  корейс
            тилларида  келишик  шаклидаги  от,  сифат,          –  илгари    аввал;    2)  저쪽+으로
            сон  ва  олмошлардан  иборат  тублашган             [чό ччок+ыло]  –  ана  у  томон    нарига,
            содда  равишлар  ҳам  мавжуд.  Бу  гуруҳга          четга, 가꾸다+로=가꾸로 [каккута+ло] –
            мансуб  равишларнинг  келишикли  сўз
            шакллар      экани     уларнинг      ҳаракат        етиштирмоқ    аксинча,  뒤집다+어
            белгиларини  ифодалаш  мақсадида  ҳосил             [어서]  =뒤집어/뒤집어서              [твичип+ό ]  –
            қилинган         нутқий         фрагментлар
            адвербиализацияси         асосида      ҳосил        остин-устин       қилмоқ           тескари,
            бўлганидан дарак беради. Шу хусусиятига             тескарисини;  3)  이+에  [и+э]  –  бу  
            кўра,  мазкур  гуруҳга  мансуб  равишларни          бунинг  кетидан,  그+야  [кы+я]  –у    ҳа
            функционал-семантик           транспозитлар
            сифатида ажратиш мумкин. Хусусан, ўзбек             албатта    4)  함께    [ҳан  пкый-  (дан  келиб
            тилидаги: 1)  жўналиш, ўрин-пайт, чиқиш             чиққан) ] - бир вақт  биргаликда, 셋으로
            келишигидаги отлар: орага, орада, орадан,
            тубдан, тонгдан, тонгда, орқадан, орқага,           [пакк+э]  –  уч  рақами    учга,  уч  қисмга
            четдан, четга, четда;  2) жўналиш, ўрин-            кабилар  шулар  жумласидандир  (임호빈
            пайт,    чиқиш      келишиги      шаклидаги         2005:101).
            сифатлар: узоққа, узоқдан, узоқда, яқинда,                Хуллас, ўзбек ва корейс тилларида
            яқиндан,  яқинга,  чиндан,  пастдан,  қуйига,       транспозицион  кўчиш  асосида  вужудга
            қуйида,  ѐлғондан;  3)  ўрин-пайт,  чиқиш           келадиган  бундай  туркумлараро  кўчиш
            келишиги         шаклидаги         кўрсатиш         ҳодисаларини  қиѐсий  тавсифлаш  энг
            олмошлари: унда- бунда, ўшанда, шундан,             аввало  тилларнинг  генетик  алоқасини
            бундан;  4)  жўналиш,  ўрин-пайт,  чиқиш            белгилашда, шунингдек,  ушбу тилларни
            келишиги қўшимчаларини олган бир сони:              қиѐслаб  ўқитишда  муҳим  аҳамиятга  эга
            бирдан,  бирга,  бирда  кабилар  ана  шундай        бўлади.
            типдаги  транспозитлар сирасига киради.
                  Худди шундай функционал-семантик
            транспозитларни        корейс       тилидаги
                                                     Адабиѐтлар:
                  1.    Азизов О., Сафоев А. Ўзбек ва рус тилларининг қиѐсий грамматикаси. Т.,1986.
            (Azizov O., Safoev A. Uzbek and Russian comparative grammar. T., 1986.)
                  2.    Апресян Ю.Д. Лексическая семантика. Синонимическая средства языка. -М.,1974.
            (Apresyan U.D. lexical semantics. Synonymous language means.-M., 1974.)
                  3.    Асадов  Т.  Сўз  туркумлари  тизимида  равиш.  НДА.  Тошкент,  2009.(Asadov  T.
            Adverb in the system of parts of speech. НДА. Tashkent, 2009.)


                                                            87
   83   84   85   86   87   88   89   90   91   92   93