Page 86 - 4-2016

Хорижий филология. №4, 2016 йил

билан қўшилиб, шеърга жуда катта сабабли, аслият матнидан чекинишлар
таъсирчанлик бермоқда. Унутилганлик ва мавжуд. Аммо, аслият матнини кўрмасдан
қаровсизлик сўзлари бирлашиб, шоирнинг туриб, М.Ю. Лермонтовнинг таржимасига
кўнглидан ўтган ҳисларни сезиш қўшилган ўзгартиришларни у аниқлай
имконини бермоқда. билиши мумкин ҳам эмасди, албатта.
Шукрулло таржимаси[1;13]: Биз юқорида битта шеърнинг еттита
Альбомга таржимон томонидан амалга оширилган,
Йўловчилар эътиборини етти хил таржималарининг таҳлилини
Якка қабр тортгандек бир дам, кўриб чиқдик. Таҳлилнинг энг муҳим ва
Шу бир парча қоғоз бетлари эътиборга молик жиҳати шундаки, ягона
Кошки тортса нигоҳингни ҳам. матнни битта тилга қилинган олтита
Узоқ йиллар ўтгач, бир замон, таржимаси умуман бир-бирига ўхшамаган.
Шу варақни ўқиганинг он, Ҳар бир таржимон ўзи қилган таржимада
Шоир нени орзу қилганин ўзининг шоирлик изини қолдирган. Бу
Ва эсларсан қандай севганин. нарса таржиманинг стилистик, маъновий
Билки, шунда топгайсан уни, ва шаклий томонларида яққол намойиш
Шу қоғозга кўмган қалбини. бўлмоқда. Шундай қилиб, айниқса шеърий
Шукруллонинг таржимаси рус таржима билан шуғулланаѐтган таржимон
тилига қилинган М.Ю. Лермонтовнинг учун, шеърнинг маъносини тўғри
таржимаси воситасида қилингани интерпретация қилиб олиш жуда муҳим
шеърнинг маъносидан ҳам кўриниб экан. Оригинал матнда ишлатилган
турибди. Рус тилига ―бледная страница‖ стилистик бирликлар ва шаклий
деб ўгирилган ―page alone‖ бирикмаси ҳусусиятларни таржима матнига кўчириб
ўзбек тилига ―бир парча қоғоз бетлари‖ ўтказиш, тўғри талқин қилинган маъно
сифатида ўгирилган. Бир парча қоғоз билан бирлашиб, таржима тилида жуда
деганда одатда қоғознинг кичикроқ бир ҳам чиройли ва аниқ таржима матни
бўлаги тушунилади. Яни, бир парча композицияси яратилишининг асосий
қоғознинг ҳажми ўзи кичкина бўлади. Шу шарти экан. Таржимани бевосита амалга
сабабли ҳам, ўзи кичкина бўлган бир парча ошириш эса, унинг аниқ ва аслият
қоғознинг бетларини тасаввур этишда маъносини тўлиқ қамраб оладиган бўлиб
ўқувчи маълум бир маънодаги когнитив чиқиши учун зарурдир. Мустақиллик
диссонансни ҳис этиши мумкин. йилларида чет тилларини ўқитишга
Шукрулло ҳам М.Ю. Лермонтовга берилаѐтган ниҳоятда катта эътиборнинг
эргашиб, таржима матнига аслиятда самараси сифатида, бугунги кунда бизда
мавжуд бўлмаган ―Шоир нени орзу адабиѐтлараро бевосита таржималарни
қилганин, Ва эсларсан қандай севганин‖ амалга ошириш имкони яратилган[2; 46].
мисраларини киритади. Аммо шеърнинг Шу имкониятдан тўғри ва унумли
охирги мисраларида Шукруллонинг фойдаланган ҳолда, миллатимизни жаҳон
шоирлик маҳорати жўш уриб, рус тилига адабиѐти дурдоналари билан таништириш,
қилинган таржимада берилган ―То думай, ҳамда миллий адабиѐтимизни жаҳонга
что его уж нет‖, - мисрасини ―Билки, олиб чиқиш каби муҳим вазифалар
шунда топгайсан уни‖ мисраси билан бугунги кун таржимонлари амалга
ўгиради. Албатта Шукруллонинг ошираѐтган энг долзарб ва шарафли
таржимаси бевосита эмас, рус тили орқали вазифадир.
қилинган билвосита таржима бўлгани

Адабиѐтлар:
1. Байрон, Жорж Гордон. ―Ушалмаган орзулар‖, - Тошкент, ―Ўзбекистон‖, 2011.
– 152 б. (Жаҳон шеърияти дурдоналари);

85