Page 52 - 4-2017

Хорижий филология. №4, 2017 йил

Масалан, инглиз тилидан ўзбек Инглиз тилидан ўзбек тилига
тилига таржима қилинган қуйидаги таржима қилишда грамматик
мисолга мурожаат қилайлик: муаммолардан бири инглиз тилидаги
If the machinery of the Law could be предлоглар ҳисобланади. Маълумки,
depended on to fathom every case of герман тилларида предлогларнинг, туркий
suspicious, and to conduct every process of тилларда кўмакчиларнинг мавжудлиги,
inquiry, with moderate assistance only from яъни уларнинг турли тизимли бўлиши
the lubricating influences of oil of gold, the таржимада муаммо сифатида қаралиши
events which fill these pages might have мумкин. Тадқиқотчи А.Сайфуллаев инглиз
claimed their share of the public attention in ва ўзбек тиллари материалида предлог ва
a Court of Justice. (Collins: 33) кўмакчиларнинг номинатив-синтагматик
Юқорида келтирилган парчада ва типологик структуравий мақоми
бизни тўртта сўз – machinery, inquiry, тадқиқотида юқорида тилга олинган
assistance, attention - эътиборимизни грамматик ҳодисалар таржима нуқтаи
тортди. назаридан ҳам кўриб чиқилган. Масалан,
Юқоридаги парчанинг таржимаси предлогли мажҳул нисбатдаги қурилмалар
қуйидагича: ўзбек тилига аниқлик майли орқали
Агар қонун дастури ҳар бир таржима қилиниши қурилманинг
шубҳали вазиятга чуқурроқ ѐндашиб, функциясига боғлиқлиги очиб берилган.
масалага алоқадор шаҳодатларни Инглиз тилидаги from предлоги ўзбек
жаранглаган олтинлар билан хаспўшлашга тилига – лик сўз ясовчи қўшимчага мос
йўл қўймасдан олиб борилганда эди, ушбу келиши кўрсатиб ўтилган. Инглиз
саҳифаларда баѐн қилинган воқеалар тилидаги with предлогининг биринчи
адолат маҳкамасидаѐқ эл қулоғига етган луғавий маъноси ўзбек тилидаги билан
бўларди. (Коллинз: 7) боғловчисига тўғри келади. Энди мана шу
Матнда диққатимизни тортган маънони ўзбек тилидан инглиз тилига
тўртта сўз таржимасини кўриб чиқамиз. матнда таржимасини таҳлил қилиб
Аслиятдаги ―machinery‖ сўзи –у кўрамиз. Қуйидаги мисолга
морфемаси ѐрдамида конкрет отдан эътиборингизни қаратамиз:
ясалган мавҳум от ўзбек тилига дастур - Танишдиришдан сўнг Отабек
(форсча даст – «қўл» ҳамда –ур билан қутидорнинг кўзлари бир-бирларига
морфемасидан ясалган от) сўзи билан тез-тез учраша бошладилар. (Абдулла
берилган. Аслиятдаги ―machinery‖ Қодирий Ўткан кунлар. – Тошкент, 2017.
сўзининг луғавий маъноси ―қурол, – 13-бет).
аппарат, девон‖ бўлиб, сўз таржима тилида Инглизча таржимаси:.
кўчма маънода қўлланган. Иккинчи сўз ―Those attending were Hamid,
―inquiry‖ ҳам –у морфемаси ѐрдамида Rahmat, and Hasan Ali as well as individuals
феълдан от ясалган сўз бўлиб, у таржимада previously introduced – all were assembled in
15
―эл қулоғига етган бўларди‖ деб Otabek‘s honor‖.
фразеологик бирикма билан ўзбек тилига Иккинчи таржимада:
таржима қилинган. Учинчи ―assistance‖ ―After getting acquainted with the
сўзи эса ўзбек тилида ―хаспўшлаш‖ сўзи guests? Otabek and Qutidor‘s eyes met now
билан берилган. Инглизча сўзнинг луғавий and then. ‖(Edward Reese) 16 . Танланган
маъноси ―кўмак, ѐрдам‖. Бу ерда ҳам от
сўз туркуми ҳаракат номи билан
алмаштирилган. Сўнгги тўртинчи от сўз
туркумига кирувчи бирлик ―attention‖ 16. Абдулла Қодирийнинг ―Ўткан кунлар‖ романи
бирлиги бўлиб, у таржимада иккинчи америкалик ўзбек адабиѐтининг мухлиси Марк
Эдвард Рис томонидан 2017 йилда инглиз тилига
сўзнинг бир элементи сифатида таржима қилинган. Юқорида унинг таржимаси
фразеологик бирликка сингдириб қўлѐзмасидан таҳлил учун фойдаландик. Мазкур
юборилган. асарнинг И.Тухтасинов ва У. Йўлдошев томонидан
ҳам 2017 йилда инглиз тилидаги таржимаси чоп

51