Page 35 - 1-2018

Хорижий филология. №1, 2018 йил

нуқтаи назардан моделлаштиришнинг Таржиманинг ситуатив модели ҳар
принциплари, характеристикаси ва қандай вазият ҳар қандай тил воситалари
ѐндашувларига қаратиш лозим. Ҳозирги билан тасвирланади деган тушунчага
даврда, таржима назариясида таржима асосланади. Олимнинг таъкидлашича,
моделлари турлари тадқиқотлари ҳали ситуатив модель асосини қиѐсланаѐтган
охирига етишмаган, шу боис ушбу тиллар синтактик структуралари
феноменнинг ўганилиши кўп омилларга ўртасидаги ўхшашлик ташкил қилади:
боғлиқлиги муҳимдир, ва ушбу турли тилларнинг ядровий структуралари
омилларнинг турли-туманлигига таяниб ясама структуралардан кўра кўпроқ
таржиманинг тадқиқотчилар томонидан ўхшашликни ҳосил қилади. Бинобарин,
янгидан-янги моделлари яратилмоқда. таржима вариантини танлаш жараѐнида
Ушбу мақоламиз доирасида ядровий ва ясама структураларнинг
эътиборимизни ўзига таржима жараѐни трансформациялари муҳим роль ўйнайди,
механизмини моделлаштириш ва бу таржима жараѐни эса трансформациялар
муаммо таржима назариясида қай кетма-кетлиги сифатида талқин қилинади.
даражада ўз ечимини топгани тортди. Таржиманинг семантик модели
Эътиборимиз марказида таржима асосини оригинал матн релевант
назарияси ва амалиѐтида моделнинг семаларининг сақланиши ва
асосий концептуал компонент сифатидаги идентификацияси ташкил қилиб, умумий
аспектлари бўлади. семаларнинг сони оригинал ва таржима
Таржимани моделлаштиришнинг матнларининг эквивалентлиги даражасини
қамровли асосини В.Н.Комиссаров белгилайди. Шу боис, замонавий
тақиқотларида учратамиз. В.Н.Комиссаров таржимашуносликда В.Н.Комиссаров
таржима жараѐнларини таржима моделларининг уч турини
моделлаштиришнинг муҳимлилигига урғу ажратиб кўрсатади. Ҳар бир модель
бериб, бу йўналиш келгусида ушбу ўзининг график тасвирига эга бўлиб,
моделларнинг илмий тадқиқи янги таржима жараѐни кечишини акс эттиради.
методологияларга асос бўлишини Юқоридаги таржима моделига оид
таъкидлайди. барча маълумотлар рус
В.Н.Комиссаров таржима модели таржимашуносларининг фикрлари таҳлили
тушунчасини қуйидагича изоҳлайди: асосида олиб борилган бўлиб,
―Таржима модели – таржима жараѐнининг мақоламизда Европа таржимашунос
шартли тасвири бўлиб, тилшунослик ва олимларининг ҳам қарашларига суянишни
психологиянинг умумий фаразларини мақсад қилиб қўйдик. Европа
таржимага сингдириш ҳаракатига таржимашунослиги таржиманинг кўплаб
асослангандир. Модель гипотетик моделларини таклиф қилади, улар
характерга эгадир, яъни, бизга маълумки, қаторида етакчи ўринни Д.Жилнинг
таржимон онгида юз бераѐтган жараѐнни модели эгаллайди. Д.Жилнинг таржима
кузатиш имкониятига эга эмасмиз ва модели қуйидаги кўринишга эга:
таржимон айнан таржиманинг у ѐки бу
модели таржима жараѐнини
тасвирлаганидек юз беради деган ишонч
йўқ‖.
Ҳар қандай таржима моделининг
ҳаққонийлиги оригинал ва таржима
матнларининг қиѐсий таҳлили орқали
текширилади. В.Н.Комиссаров таржима
моделларининг асосий турларига қисқа
изоҳ беради: ситуатив, трансформацион,
семантик.

34