Page 75 - 1-2018
P. 75
Хорижий филология. №1, 2018 йил
ancha qiyin bo‘ladi. Ularga bu zerikarli yoki - siz ularni to‘g‘rilash uchun tez
kayfiyatini buzishi mumkin va ular o‘zlarini o‘rningizdan turasizmi?
yomon tutishi va muammolar keltirishi - ularning oxirgi yoki chala gaplarini
mumkin. Agar biz faqat ko‘rish uslubini o‘zingiz tugatasizmi?
ishlatsak unda eshituvchilar, his qiluvchilar va - siz o‘z fikringizni gruppaga yoki
harakatchanlar tushunmay qolishadi va alohida ishlayotganlarga qaratayapsizmi?
o‘rganishmaydi. - siz masalalar yechilishi uzoq vaqtga
O‘qituvchilar uchun gapirishga cho‘zilishiga ruxsat beryapsizmi?
qiynaladiganlar bolalarga yordam beradigan - sizning o‘quvchilarga beradigan
juda ko‘p metodlar mavjud. savollaringiz ko‘pmi?
Quyidagi metodlarni ko‘rib chiqamiz: Yechimi:
- o‘ylashga beriladigan vaqt; Siz qachon gapirasiz? Nima uchun? Har
- bahs olib borilishi uchun yetarlicha xil keraksiz gaplarni gapirmaslik uchun
axborotni berganmisiz ular biror narsani qancha gapirishingizga e‘tibor bering
gapirishlaridan oldin? - o‘quvchilarni darsni tasavvur qilishlari
- siz ularga o‘z fikrlarini gap orqali uchun so‘rash yoki ularni rasm haqida
aytishlari uchun ma‘lum vaqt ajratasizmi? gapirishga majburlash rejalashtirilgan
- ularga so‘z boyligini orttirish uchun bo‘lishi shart.
kerak bo‘ladigan so‘zlarni berganmisiz? -faqat muhim savollar berishdan ehtiyot
O‘qituvchi bilan suhbat vaqti: bo‘ling va ―Ha‖ yoki ―Yo‘q‖ javoblaridan
- siz ulardan ko‘p gapiryapsizmi? ko‘proq javobga ega bo‘lay desangiz mavzu
- ularni yo‘nalishi bo‘yicha olib shaklini o‘zgartirib turing;
borish uchun yetarli darajada masalalar -ularga o‘z xatolarini to‘g‘rilash uchun
tayyorlayapsizmi? ko‘proq vaqt bering va bu orada jumlani
Yechimi: o‘zingiz tugatib, o‘zingiz bergan savolga
- siz o‘zingizga qiziqarli mavzu javob topishga harakat qiling. Avval ular siz
tanladingiz va buni sir tutyapsiz. Sizning bergan savolni tushunishlari kerak, keyingina
vazifangiz bu o‘quvchilarga qanchalik ular javob haqida o‘ylab ko‘radilar. Bizga
qiziqarli ekanligini aniqlash cho‘zilganday tuyiladi. Ularning o‘ylashga
- kichkina bolaning ota-onasi bilan sarflayotgan vaqtlariga jiddiy qaramang;
hikoyasini eslang. Agar biror kishi juda ko‘p -agar ular haqiqatdan ham harakat
gapirsa, siz gapirishingiz shart emas. Buni qilishayotgan bo‘lsa, ularga guruh
oddiy tutishga harakat qiling, yaxshi o‘quvchilaridan yoki o‘zingizdan yordam
o‘ylangan savollarga va hazillar orqali. taklif qiling. Bu orqali siz barcha savollarga
E‘tiboringizni o‘zingiz va o‘z fikringizga javob bera oladigan sifatida o‘zingizni
emas, balki ularga qarating ko‘rsatmaysiz. Boshqalarni o‘z fikrlarini
- ularga faqat o‘zingiz haqda kerakli bayon etishga chaqiring;
ma‘lumotlarni va mavzu bo‘yicha gapiring. -bizning miyamizda guruhlar bahs
Ko‘p keraksiz gaplarni gapirib mavzudan orqali qanday ishlashlari mumkinligining
chetlashmang. Agar mavzudan chetlashsangiz yaqqol tasavvuriga egamiz, lekin bu
dars vaqtini yo‘qotasiz. Kamroq gap- haqiqatda hamma vaqt ham ro‘y bermaydi.
samaraliroq. Agar ular inglizcha gapirib biror yo‘nalishda
- Agar ular jim o‘tirib savollarga javob ketishgan bo‘lsa, mayli ular buni o‘zlaricha
berishayotgan bo‘lsa, ularni o‘z gaplaringiz qilishsin;
bilan to‘ldirmang. Ular gapirishga tayyor -agar siz e‘tibor kamayganini sezsangiz,
bo‘lishlari uchun ularga yo‘nalishni, masalani ularga o‘z e‘tiboringizni qaratib to‘g‘ri tanbeh
almashtirib bering yoki o‘qish va yozishlari berishga qo‘rqmang. Bundan keyin ularni
uchun biror narsa bering. Ularni malakalari qayta o‘zlashtirishga taklif qiling agar bunga
uchun kerak bo‘ladigan mavzuni birgalikda zaruriyat tug‘ilsa;
takrorlashni so‘rang. -hamma vaqt vaqtga e‘tibor berib
Harakat orqali nazorat: vaqtida darsni tugatishga harakat qiling. Siz
74
