Page 74 - 1-2018

Хорижий филология. №1, 2018 йил

3. Xatti-harakat – uslubida o‘quvchilar - mavzuning turi;
biror-bir yangilikni harakat qilish yoki - o‘quvchilar siz tanlagan mavzu
bajarish orqali o‘rganishni xohlaydilar. Siz bo‘yicha biror narsani bilishadimi?
o‘zingizning ko‘p harakat qiladigan - ularning fanga qiziqishlari bormi?
o‘quvchilaringizga ularning harakat - dialog yoki ko‘rilgan masala bo‘yicha
qilishlarini so‘rab yordam berishingiz ular tasavvur qila olishadimi?
mumkin. Qo‘shimcha ravishda javoblarni - siz ularga tushunishlari uchun yordam
doskaga yozishni yoki guruh tarzda ishlashini beradigan ma‘naviy-ma‘rifiy axborotlar
so‘rashingiz mumkin. qanchalik ko‘pligiga e‘tibor bering;
4. Hissiy uslubda o‘quvchilar yangi - berilgan mavzu qiziqtirish uchun
informatsiyani tegib ko‘rish yoki ushlab tushuntirib berishni talab qiladimi?
ko‘rish orqali o‘rganishni yoqtirishadi. Siz - mavzu to‘g‘ri tashkil etilishi uchun
bunday o‘quvchilarni ularga turli narsalarni xalaqit beradigan sabablar, ya‘ni yetarlicha
berish orqali (ko‘k qog‘oz, qizil qog‘oz, so‘z boyligi mavjudligi ularni bu mavzuni
poyafzal yoki datsro‘mol) alohida o‘zlashtirishga yordam beradimi?
qog‘ozlarga so‘zlarni o‘rganish uchun yozish - ko‘p erkinlik berilishi;
orqali yoki ularga kartochkada yozilgan - siz ularga gapirishga harakat
ko‘rsatmalar orqali o‘rgatishingiz mumkin. qildingizmi?
Agar siz yaxshilab kuzatsangiz, - siz ularga nazorat ostida malaka
o‘quvchilarni qaysi uslubda o‘zlashtirishlarini qilishlarini ta‘minladingizmi?
bilishingiz mumkin. Harakatchan o‘quvchilar - siz biror o‘quvchidan undan butun sinf
har doim harakat qilishadi, qo‘llari yoki nima talab qilinganligini tekshirib
oyoqlarini o‘ynatgan holda yoki orqa-oldinga ko‘rdingizmi?
harakat qilishadi. Eshituvchi o‘quvchilar har O‘qitish uslubiyati yoshga nisbatan
doim biror narsani o‘zlari uchun o‘zgaradi:
takrorlashadi. Ko‘ruvchi o‘quvchilar Kichik bolalar juda harakatchan
narsalarning qanday yozilishi yoki o‘qilishini bo‘lishadi. Shuning uchun ham ular doimo
ko‘rishni yoqtirishadi. Hissiyotli o‘quvchilar harakatda yoki biror ish bilan band bo‘lishadi.
o‘zlari uchun eslatmalarni yoki predmatlarni 5-6 yoshda ular his qiluvchi bo‘lishadi. Bu
ushlab ko‘rishni xohlaydilar. yoshda ular hamma narsaga tegishga harakat
Yechimlar: qilishadi. Keyin 8 yoki 9 yoshda bolalarda
- sovuqdan saqlaning : ―Bugun biz X ko‘rish va eshitish qobilyati kuchayadi.
haqida gaplashamiz, nima deb o‘ylaysiz?‖ Ayollar odatda eshituvchan, erkaklar esa
- ularga savol berishdan oldin past ko‘ruvchan bo‘lishadi (hamma vaqt ham
darajada e‘tiborni o‘zingizga va ―uchinchi emas). Biz o‘quvchilarimizning o‘quv
shaxsga‖ qarating. Ularga eshitishlari, uslublarini almashtira olmaymiz, ammo biz
tayyorlanishlari va qabul qilishlari uchun vaqt o‘zimizning o‘quv uslubimizni o‘zgartira
bering; olamiz.
- ularga asosiy g‘oyalar, so‘zlar va Qaysi uslub yaxshiroq?
tuzilmalarga asoslangan rejalashtirilgan Hamma uslublar yaxshi! Bir uslub
masalalar bering; ikkinchi uslubdan yaxshiroq deb bo‘lmaydi.
- ularning fikrlarini darhol so‘rashga An‘anaviy uslub juda eshituvchan va
shoshilmang; ko‘ruvchan. Bu yaxshi uslub emas, faqat
- ularga bu savolni berishdan oldin an‘anaviy uslub va bu sinfdagi hamma
boshqa odamlarning fikrlarini bilib oling; o‘quvchilar uchun ham yaxshi emas.
- debatdan oldin ularga so‘zlarini Agar o‘qituvchi faqat bitta uslubni
lug‘atdan topib o‘z fikrlarini yozishga vaqt ishlatsa nima bo‘ladi?
bering; Agar biz faqat eshitish uslubini
- ularga o‘ylashga majbur qiladigan ishlatsak, unda biz faqat eshituvchilarga dars
so‘rovnoma berishga harakat qiling, qaysikim beramiz. Ko‘ruvchan, his qiladigan va
ularning miyasini ishlatadigan; harakatchan o‘quvchilarning tushunishi

73