Page 89 - 1-2018

Хорижий филология. №1, 2018 йил

Ки, бўлсун Нуҳ умрича ҳаѐтинг Юқорида келтирилган фикрда
(1.650) дея қилинган мурожаатини ҳақиқат бор, чунки биз дунѐни ва унинг
эслатмоқ кифоядир. Зеро, асрлар бўйи ишларини кўрганимиздагина инсонни
яратилиб, халқимизнинг улкан ижодий ҳукм қилишни даъво қила олмаймиз.
даҳоси туфайли сайқал топиб, гўзаллашиб Қуйида биз инглиз ва ўзбек тилларида
келган ҳикматлар, сўз гавҳарларидан учрайдиган муқобил афоризмлардан
шодалар тизган чечан бахшиларга илҳом айримларини келтириб ўтамиз;
берган достонлар, ўзида ингл: As you sow, you shall mow;
аждодларимизнинг пурмаъно ўзб: Ҳар ким экканини ўрар;
ҳикматларини мужассамлаштирган мақол, ингл: Don‟t count your chickens before
матал ва ҳикматли сўзлар, хаѐлот they are hatched;
оламининг сирли мўъжизаларидан ўзб: Жўжани кузда сана;
сўйлагувчи эртаклар моҳиятини англаган ингл: When the cat is away, the mice
ҳар қандай киши аввало ўзлигини will play.
англайди. ўзб: Арслоннинг ўлиги - сичқоннинг
Афоризмларни биз кўплаб чет эл тириги;
адибларининг асарларида ҳам ингл: A cat in gloves catches no mice;
учратишимиз мумкин, шулар жумласига ўзб:Еp қазимасанг олтин чиқмас,
инглиз ѐзувчиси Sir Francis Baconнинг қармоқ солмасанг - балиқ.
қуйидаги фикрларига қўшилган ҳолда, ингл: Hunger drives the wolf out of the
яъни афоризм ўзининг бир киши wood.
томонидан ѐзилиб, кишилик жамиятида ўз ўзб: Бўрини оѐғи боқади.
исботини топган фикрларининг эскириб ингл: Two dogs over one bone seldom
қолмаслиги билан устунлик қилади. Бунга agree.
Sir Frenсis Bасonнинг қуйидаги ўзб: Икки қўчқорнинг боши битта
афоризмларини мисол тариқасида қозонда қайнамас.
кўрсатамиз: ингл: If you run after two hares, you‟ll
―Тадқиқотлар завқ, безак ва қобилият catch none.
учун хизмат қилади‖. (Тадқиқотлар) ўзб: Икки қуѐнни қувган - бирисини
“Studies serve for delight, for ornament and ҳам тутолмас (Ёки: Икки кеманинг
for ability.” (Of Studies) бошини ушлаган ғарқ бўлар).
―Ишга киришишдан олдин кўп Ушбу ҳикматли сўзларнинг семантик
вазиятларни қўллаш ахмоқликдир‖. маъноси бир хил бўлса-да, лекин ҳар бир
(Og'zidan) халқнинг ўз миллий анъаналаридан келиб
“To use too many circumstances, ere чиқиб яратилган. Уларда миллий
one come to the matter, is wearisome, to use маданиятдан келиб чиққан ҳолда ўша
none at all, is Blunt.” (3,79). лингвомаданият учун долзарб бўлган
Афоризмлардан яна бир мисолни образлар қўлланилади. Масалан, қуйидаги
Harper Lee томонидан ―Мушкул бир ҳикматли сўзларни кўриб чиқамиз: ингл:
қушни ўлдириш‖ (To Kill a Mocking Bird) Two dogs over one bone seldom agree. ўзб:
асарининг бир бўлимида кўриш мумкин. Икки қўчқорнинг боши битта қозонда
Atticus Finch қизига: қайнамас.
―Токи сен бирон фикрни унинг Бу ҳикматларнинг мазмуний маъноси
нуқтаи назаридан ўйламагунингча ѐки бир хил, яъни улар иккита бир хил одам
унинг ичига кириб, атрофида бир-бири билан битта жойда сиғишмайди,
юрмаганингча ҳеч нарсани англамайсан‖ деган маънони ифодалайди. Аммо инглиз
“You never really understand a person мақолида ―dog‖ образи, ўзбек тилида
until you consider things from his point of ―қўчқор‖ образи ишлатилган.
view – until you climb into his skin and walk Маълумки, инглиз
around in it.” (4,35) лингвомаданиятида, уй ҳайвонлари,
жумладан, ит алоҳида аҳамиятга эга. Ҳар

88