Page 80 - 2-сон 2019 йил

Хорижий филология №2, 2019 йил

Mavzuga asosan matnlar tanlanadi. tomoninioshirish, kuchaytirish, mazmunli,
Nutq malakalarini, faoliyatini egallash chet tarbiyaviy xarakterdagi matnlarni, ro‗znoma,
tili o‗qitish amaliymaqsadining mazmunidir. oynoma maqolalarinio‗qitish orqali, ijtimoiy-
Chet tili o‗qitish mazmuni chet tilidan siyosiy, tarbiyaviy masalalarni tahlil qilish,
nimalarniva nimalarga o‗rgatish savollariga matnning asosiy g‗oyasini aniqlash orqali
javob beradi. hamda sinfdan, oliy ta‘limdan tashqari ishlar
Hozirgi paytda oliy ta‘lim muassasasi orqali amalga oshiriladi. Ular talabalarni
uchun chet tillari (ingliz, nemis, fransuz) vatanparvarlik, baynalminalchilik, do‗stlik
bo‘yicha til materiallari tanlab olingan. ruhida tarbiyalaydi, dunyo qarashini
To‗g‗ri tanlangan mazmun maqsadga kengaytiradi.
erishishda katta yordam beradi. Mazmunni Hozirgi davr talablarini amalga
tanlashda o‗qitish maqsadi hisobga olinadi oshirishning yana bir yo‗li talabalarga
hamda u yetakchilik qiladi. Mazmun ortiqcha material berishni kamaytirish, o‗quv
tanlanganda til materiallari bilan birga nutq jarayonini oddiy holatga keltirishdir. Bular
namunalari ham tanlanadi. Ular nutqni yangi chet tillar dasturida hisobga olingan.
urgatishda asos bo‗ladi. Mazmunni tanlashda O‘qituvchi buning uchun talabalar tomonidan
o‗qitish, o‗rgatishni metodik tashkil qilish materialni har tomonlama amaliy egallash
hisobga olinadi. O‘qitish mazmuni, jihatidan yondashadi. Shu sababdan talaba
o‗qitishning shart-sharoiti bilan bog‗liqdir. ishlarinitil materiallarini produktiv (gapirish,
Chet tili o‗qitish maqsadi o‗qitish fikrni yozma bayon qilish) va retseptiv
mazmunining hajmiga ham ta‘sir etadi. (tinglab tushunish, o‗qishda) o‗zlashtirishga,
Hozirgi davrda chet tili o‗qitishni talabalar potensiallug‗atini kengaytirishga
tubdan o‗zgartirishni ko‗zda tutadi. Uning qaratadi. Mustahkam bilim berishning asosi
quyidagi 3 ta talabi bor. o‗qitish jarayonining unumli umumlashgan,
1. Chet tili o‗qitish ilmiy saviyasini va takomillashgan bo‗lishidadir. Keyingi
amaliyyo‗nalishda bo‗lishini oshirish; paytlarda yana optimallashtirishdan ham keng
2. Chet tili predmetining tarbiyaviy foydalanilmoqda. Optimallashtirish chet tili
tomonini kuchaytirish; o‗qitilayotgan vaziyat, sharoit, oliy o‘quv
3. Chet tili o‗quv predmetini mustaqil yurtlari talabalari va ularning tanlagan
egallash. sohalariga mos, oson, qulay metod, yo‗l, usul,
Birinchi talab 2 xil yo‗l bilan amalga tizim, tamoyil, vosita, mashqlarni izlash va
oshirilish mumkin. tanlay bilish, qo‗llashdir. Optimallashtirish
1-yo‗l. O‗qitish mazmunini o‗zgartirish. turli tipdagi oily o‗quv yurtlari uchun o‗ziga
2-yo‗l. Chet tili o‗qitish metodikasini xosdir, chunki dars soatlari turlicha bo‗ladi,
qayta qurish. talabalarning ona tili xususiyatlari ham
Qayta qurishda hozirgi davrda javob turlicha ta‘sir qiladi. Hozirgi davr
bermaydigan eski metod, yo‗lusullarni kommunikativ malaka, kunikma chet tilida
chiqarib tashlab ta‘lim-tarbiya berish, o‗qitish ma‘lumot berish (gapirish, fikrni yozmabayon
tizimini mukammallashtirishdir. Chet tili qilish orqali) va ma‘lumot olish (o‗qish,
metodikasining ilmiy saviyasini oshirishilg‗or tinglab tushunish orqali) malaka va
tajribalarni ommalashtirish, lingvistikani, ko‗nikmalarni yanada o‗stirishni, ta‘lim bilan
psixologiyani, pedagogika, psixolingvistika tarbiyani birga olib borishni talab qiladi.
yangiliklari asosida metodikani qayta Xulosa qilib aytganda, tillarga
qurishdir. Chet tili o‗qitishni amaliy ixtisoslashmagan oliy ta‘lim muassasalarida
yo‗nalishda bo‗lishi uchun o‗quvchi, talaba chet tilini o‘rgatish juda zarur, chunki
diqqatini chet tili ustida mustaqil ishlash va talabalarni har tomonlama yetuk qilib
malaka ko‗nikmasiga qaratish lozim. Chet tili tayyorlashda chet tilining ahamiyati katta.
o‗quv predmetining tarbiyaviy

79