Page 78 - 2-сон 2019 йил

Хорижий филология №2, 2019 йил

berilmoqda. Minglab chet tili o‘qituvchilari Chet tilini o‘qitish maqsadlari jamiyat
tayyorlanganligi, kadrlarning ona vatanimizda talabi, ijtimoiy buyurtmasi, sharoiti,
va xorijda malaka oshirishlari uchun barcha siyosatidan kelib chiqqan holda belgilanadi.
sharoitlar yaratib berilganligi, ingliz, nemis, Chet tili o‘qitish maqsadlari jamiyat
fransuz tillari bo‘yicha multimediya taraqqiyotigava rivojlanishiga bog‘liq. Oliy
darsliklari, ingliz tilini o‘rganish bo‘yicha ta‘lim muassasalarida chet tilini o‘qitish o‘z
elektron resurslar tayyorlanganligi, ta‘lim maqsadlariga ega, chet tilidan ta‘lim
muassasalarida zamonaviy lingafon berayotgan barcha murabbiylar, albatta, uni
xonalarining tashkil etilganligibuning yaqqol oldindan aniqlab olmog‘i darkor. Zero,
isbotidir. Yosh avlodni chet tillarda o‘qitish olimlar O‘.Hoshimov va I.Yoqubov ―Ingliz
hamda shu tillarda erkin so‘zlasha oladigan tili o‘qitish metodikasi‖ kitobida aytganidek,
mutaxassislarni tayyorlashni takomillashtirish ‗chet tili o‘qitish maqsadlari o‘qitish
negizida, yoshlarning jahon tamadduni mazmunini, vositasini, metodlarini,
yutuqlari hamda butun dunyo axborot tamoyillarini aniqlaydi‖ [2, 31].
resurslaridan foydalanishlari, xalqaro Oliy o‘quv yurtlarida ingliz tili
hamkorlik va muloqotni rivojlantirish uchun o‘rgatishni maqsad va vazifalari hisobga
shart-sharoitlar yaratish asosiy maqsad qilib olingan holda, ularni 2 guruhga ajratish
qo‘yildi. Mashhur nemis olimi Y.V. fon mumkin:
Gyote aytganidek: ―Kim chet tillarini 1. Chet tili –ingliz tili bo‘yicha
bilmasa, u o‘z tilini ham bilmaydi‖. Shu mutaxassis tayyorlovchi universitet, institut,
sababdan nafaqat chet tili mutaxassislari, fakultetlar.
balki tilga ixtisoslashmagan oliy o‘quv 2. Chet tili- ingliz tili bo‘yicha
yurtlarida tahsil olayotgan barcha bo‘lajak mutaxassis tayyorlamaydigan nofilologik
kadrlar chet tillarini o‘rganib, ularda erkin ta‘lim muassasalari.
fikr almasha olish g‘oyat muhim vazifalardan Bu 2 guruhda ingliz tili o‘qitish
sanaladi. Xalqimizda ham bir maqol bor: ―Til maqsadlari turlicha bo‘lib, birinchi guruhdagi
bilgan el biladi‖. Haqiqatdan ham, xorijiy oliy o‘quv yurtlarida ingliz tilidan mutaxassis
tilni bilgan kishi ko‘p tomonlama imkoniyat tayyorlanishi sababli ingliz tili chuqur har
va ustunliklarga ega bo‘ladi. Bugungi kunda tomonlama mukammal, ham nazariy, ham
kadrlar oldiga qo‘yiladigan asosiy talablardan amaliy o‘rgatiladi. Ikkinchi guruhdagi, ya‘ni
biri chet tillarini mukammal bilishdir. nofilologik ta‘lim muassasalarida esa ingliz
Barcha sohalarda mutaxassislar tili bo‘yicha kompleks maqsad ko‘zda
tayyorlash jarayonlarida ta‘lim tizimi tutiladi. Talaba ingliz tilidan umumta‘lim
ustuvorligini, jumladan, chet tillarini olib, yana mutaxassisligi bo‘yicha ingliz tilini
o‘qitishning yangi texnologiya- kelajakda o‘z ish faoliyatida qo‘llashga
mexanizmlarini joriy etishni ta‘minlash o‘rgatish maqsadi yotadi. Kasbi bo‘yicha
muhim ahamiyat kasb etadi. Zero, xalqlar qisman muloqot qilish, mutaxassisligiga oid
o‘rtasidagi aloqa, ma‘naviy va boshqa so‘zlarni o‘rganib, matnlarni o‘qib tarjima
muloqotlar til orqali namoyon bo‘ladi. qilishga o‗rgatiladi.
Dunyoda tillarga ixtisoslashmagan Oliy ta‘lim muassasalarida chet tillar
oliy ta‘lim muassasalari talabalariga chet o‘qitish o‘z oldiga 1) amaliy yoki
tillarni o‘rgatish bo‘yicha quyidagi ustuvor kommunikativ, 2) umumta‘lim berish, 3)
yo‘nalishdagi tadqiqotlar olib borilmoqda: tarbiyalash, 4) hosil qilingan malaka va
Umumyevropa CEFR talablari asosida ko‘nikmalarni boshqa maqsadlarda
talabalarga chet tillarni o‘rgatishning ishlatilishni, ya‘ni rivojlantirish maqsadlarini
pedagogik mexanizmlarini takomillashtirish; qo‘yadi. Umumta‘limiy, tarbiyaviy va
o‘qitish mazmuni, ta‘lim texnologiyalari, rivojlantiruvchi maqsadlar kommunikativ
nazorat obyektivligini kuchaytirish, auditoriya maqsadni amalga oshirishda sodir bo‘ladi. Bu
va auditoriyadan tashqari mustaqil ta‘limni 4 ta maqsadlarni kengroq ko‘rib chiqamiz:
tashkil qilish. 1. Kommunikativ (amaliy) maqsad: Bu
maqsad orqali talabalarda ingliz tili

77