Page 42 - 3-2016

Хорижий филология. №3, 2016 йил

―Китоб дунѐси‖ газетаси ҳам дунѐ Таржима назариясининг соф
адабиѐтидан ўгирилган таржималарни лингвистик муаммолари хусусида
мунтазам эълон қилиб келди. Бу билан гапирадиган бўлсак, ўтган йили
бизга номаълум бўлган кўплаб адибларни Ўзбекистон Миллий унверситети ва
газетахонларимизга кашф этди. Айни Андижон Давлат унверситетида бўлиб
пайтда газета ѐш таржимонлар малакасини ўтган илмий анжуманларда юзлаб таниқли
оширувчи мактаб ҳам бўлаѐтгани бизни олимлар, мустақил илмий тадқиқотчилар
қувонтиради. Масалан газета ва магистрантлар ўз маърузалари билан
саҳифаларида Бегойим Холбекова, Ойбек иштирок этдилар. Уларда асосан
Остонов, Қандилат Юсупова, Шаҳноза замонавий таржимашуносликнинг долзарб
Қувонова, Шаҳло Облоқулова каби масалалари соф назарий планда тадқиқ
иқтидорли таржимонларнинг тез-тез чиқиб қилинганини кузатамиз.
туришлари таржимадан таржимага улар Шунингдек 2015 йилнинг декабрь
маҳоратининг ошиб бораѐтганидан дарак ойида Андижон Давлат унверситетида
бераѐтир. бўлиб ўтган ―Таржиманинг
Энди икки оғиз сўз таржима лингвокогнитив, коммуникатив-прагматик
назарияси ва таржима танқидининг ва лингвокультуралогик аспектлари‖
бугунги аҳволи ҳақида. Назаримда, сўнгги мавзусидаги Республика илмий-амалий
йилларда таржима назарияси амалиѐтдан анжуманида 135 та маъруза тингланди.
узоқлашиб бораѐтгандек, таржима танқиди Тан олиб айтиш керакки, анжуманда
эса орқада қолаѐтгандек кўринади. Ўтган ўқилган маърузаларнинг аксари қисмида
йили ―Ўзбекистон адабиѐти ва санъати‖ ғарб ва рус тилшунослиги ва
газетаси уюштирган давра суҳбатларида, таржимашунослиги назариясига таянилган
Жиззах Давлат педагогика институтида фикрлар ва тезислар асосий ўринни
бўлиб ўтган ―Бадиий таржима: амалиѐт, эгаллайди. Уларда бадиий таржима
назария ва танқид‖ илмий семинарида амалиѐти ва танқидига оид фикрлар
Иброҳим Ғафуров, Абдулла Шер, камдан-кам муҳокама қилинганини
Мирпўлат Мирзо, Амир Файзулла, кузатамиз.
Мирзаали Акбаров, Адҳамбек Алимбеков, Афсусланарли томони, ушбу
Сувон Мели, Шавкат Каримов, Янглиш анжуман ишида ―Ёзувчилар уюшмаси
Эгамова, Хуррам Рахимов, Зуҳриддин адабий алоқалар ва бадиий таржима
Исломиддинов, Робияжон Абдуллаева, бўлими‖, ―Жаҳон адабиѐти‖ журнали
Абдумурод Кўчибоев каби таниқли таҳририятидан ҳеч ким иштирок этмади.
таржимонлар, адабиѐтшунос, тилшунос ва Дарҳақиқат, И.Ғафуров, Н.Комилов,
таржимашунос олимлар иштирок этиб бу А.Файзулла, А.Шер, М.Мирзо, М.Акбаров,
хусусида куюниб гапирдилар. Айниқса Я.Эгамова каби таниқли таржимонлар
таржима танқидини йўлга қўйиш бош таклиф қилинмагани ҳам назария ва
мавзу тарзида муҳокама марказида бўлди. амалиѐт ўртасида узулиш ҳосил
Тўғри, назария бўлмаган жойда бўлганидан дарак беради. Амалиѐт ва
амалиѐт ривожланмайди, улар бир-бири назария ўртасидаги узилиш эса таржима
билан чамбарчас боғланган, бир-бирини танқидига ҳам салбий таъсир кўрсатаѐтир.
тўлдириб боради. Таъбир жоиз бўлса, Хулоса қилиб айтганда, жаҳон
назария билан қуролланмаган таржимон адабиѐтиниг энг сара асарлари тилимизга
мукаммал таржима ярата олмайди. Буни ўгирилиб, ўз ўқувчисини топмоқда.
биз И.Ғафуров, А.Файзулла, А.Шер, Ниятимиз, бу таржималар таржима
М.Акбаров, Я.Эгамова каби моҳир танқиди ва назарияси илмида ҳам ўз
таржимонларимиз ижоди мисолида ўрнини топса, амалиѐт, назария ва танқид
кузатишимиз мумкин. бир мақсад йўлида хизмат қилса нур
устига аъло нур бўлар эди.

41