Page 71 - 3-2017

Хорижий филология.№3, 2017 йил

мажмуи; в) инсонга хос туйғусининг of every moment of my life, your compassion
муҳим марказий қисми; г) юракнинг would make you overlook every thing else I
рамзий тасвири кабилар. am sure.‘ [8, 215].
Бундай концептуал белгилар Ўзбек халқ тилида ҳам бу маъно
бадиий адабиѐт матнларида учрайди: қуйидагича ифодаланади: ―Юрагим такка
―Юрагида сирқираган оғриқ азоби тортиб кетди, ѐки юрагим қисилиб кетди.
нечоғли кучли бўлмасин, у ўзини Юрагим шув этиб кетди” ибораларида
хотиржам тутишга уринди (52-б.). Ҳар физиологик орган маъноси ҳам
нарса юрагини сиқаркан (12-б.), англашилади. Ўзбек тили бадиий
...жавобсиз саволлар раиснинг юрагига адабиѐтида ҳам бундай мисолларни
яна оғриқ туширди (14-б.). Йўталсангиз учратиш мумкин. Масалан, ―Уларнинг
юракка оғриқ тушади-ку, акам, духтирлар отлари минг фарсангдан ортиқ йўл
нима деркан?‖ (71-б.) [5, 12-71]. боссаям ҳали толиқмаган ва шамолдек
Инсон туйғулари концептуал учқур, қиличлари олмосдек ўткир,
белгиларнинг луғатларда изоҳланиши ѐки юракларига қўқув тушмаган эди‖ , ... от
heart ва юрак лексемаларининг қўйиб келаѐтган чопарни кўриб, юрагига
семантикаси инглиз ва ўзбек тилларида ғулғула тушди [6, 12-63].
кенгроқ таснифланган. Heart ва юрак Хуллас, юрак туйғусида ҳам
лексемалари семантикасида аслида дўстлик, муҳаббат, бахт каби туйғуларга
юракнинг қонни ҳайдайдиган ва ҳис- яқин маънолар мавжуд. Таъкидлаш
туйғуларни туғдирувчи органи сифатида керакки, ўзбек тилида қалб ва юрак бир
тасаввур қилиниши ҳисобланса-да, инглиз хил маъно, яъни синонимик хусусиятни
тилида heart лексемасининг семантикаси англатса-да, бари-бир бу икки шакл
инсон қалбида кечаѐтган ҳаяжонли маъносида фарқ бор. Манбаларнинг
ҳолатларни ифодалаб келишда намоѐн тасдиқлашича, қалб инсоннинг ички
бўлади. Масалан,If you knew what a ҳаѐтига, юрак эса эмоция ва туйғуларга
consolation it was to me to relieve my heart жавоб беради .
speaking to you of what I am always thinking
Адабиѐтлар:

1.Абдулла Қодирий. Ўткан кунлар.-Т.: ―Ғафур Ғулом‖, 1994.
2.Бердиѐров Ҳ., Расулов Р. Ўзбек тилининг паремиологик луғати.-Т.: ―Ўқитувчи‖,
1984, 241-б.
3.И.А.Каримов «Юксак маънавият - енгилмас куч» 130 бет.
4. Жуманиѐзов Р. Муомала маданияти 5 б.
5. Нуриддин Исмоилов. Муҳаббат ва нафрат.-Т.: ―Ғафур Ғулом‖, 2013.
6. Хуршид Даврон.-Т.: ―Шарқ‖, 2006.
7.Халқ сўзи газетаси .2014.
8. Jane Austen “Sense and Sensibility”. www.Planetpdf.com.

Мардиев Т. Вербализация концепта «сердца» в английском и узбекском языках. В
данной статье представлены и проанализированы выражения лексемы «сердце» в
синонимическом ряду, еѐ вербализация в ментальном значении, в пословицах, поговорках, а
также в художественной литературе на английском и узбекском языках.
Mardiev T. Verbalization theconsept “heart”in English and Uzbek languages.This article
refers to some discussions of the expression of the lexical unit “heart” in the synonymic row, its
verbalization in mental meaning relative to human feeling in English and Uzbek proverbs and
fiction texts.

70