Page 25 - 3_2019

Хорижий филология №3, 2019 йил

тараққиѐтини таҳлил қилиб, адабиѐтини ―америкалик‖-миллий кўрсаткич сифатида
ўрганишни уч даврга бўлишни таклиф этади: эьтироф этилган.
Этник-миллий давр (1960 йиллар ва 1970 Сўнгги йилларда Хитой-америка
йилларнинг боши); феминистик давр, адибалари: Эдит Мод Итон, Дайана Чанг,
Максин Хонг Кингстоннинг ―Жангчи аѐл‖ Эми Тан и Гищ Жен ва бошқаларнинг ижоди
(Jhe Woman Warrior, 1976) бадиий таржимаи кенг кўламда ўрганилмоқда. Уларнинг
ҳолининг нашр қилинишидан бошланиб орасида Максин Хонг Кингстоннинг ижоди
1980 йилларни ўз ичига олади. Учинчи энг кўп тадқиқот доирасига тортилган.
давр гетерглоссия (турли талқин деган Америка Замонавий Тил Ассоциацияси
маънони англатиб Бахтиннинг атамасидан (Modem Language Association, MLA)
фойдаланилган) даври ҳозирги кунгача маълумотларига кўра Максин Хонг Кингстон
давом этиб келмоқда. Лининг нуқтаи асарлари мультимаданиятшунослик бўйича
назарига кўра этник-миллий босқич курслар дастурларига тез-тез киритилади.
фуқаролик ҳуқуқлари учун кураш ва Осиѐ- Шерли Жек-Лин Лим раҳбарлигида нашрдан
Америка ўрта ҳол синфининг шаклланиши чиққан Максин Хонг Кингстоннинг
билан хусусиятланади. Мазкур хусусият ―Жангчи аѐл‖ини ўқитишда ѐндашувлар‖
―Айййиииии‖ гуруҳи вакилларининг (Approaches to Teaching Kingston's The
ижодида намоѐн бўлиб, бир томондан Woman Warrior,1991) китоби адиба
―америка маданиятида инглиз-саксон ижодини юқори баҳолаган ва юксакликка
маданияти устунлигини инкор қилсалар, кўтарган. ―Хитой эркаклари‖ (China Men,
иккинчи томондан мавжуд етакчи универсал 1980), ―Маймун -саѐҳатлар устаси‖
маданий қадриятларни такрорладилар‖ (Tripmaster Monkey, 1989) каби асарлари
[6.185-186]. Лининг эътирофига кўра адабиѐтдан ташқари жамиятшунослик,
―Максин Хонг Кингстоннинг ―Жангчи аѐл‖ маданиятшунослик, этнология фанлари
(Jhe Woman Warrior, 1976) асари 1976 йилда дастурларига ҳам киритилиб кенг кўламда
нашр қилингунига қадар жамият онгида ўрганилишига йўналтирилган. Максин
Осиѐ-Америка муштараклиги деган Хонг Кингстон ижоди нафақат этник
тушунча мутлақо мавжуд бўлмаган. Шунга ѐзувчиларнинг ижодлари билан қиѐсий
кўра, мазкур асар Осиѐ-Америка тадқиқ қилиниб, мавзуларнинг,
адабиѐтининг юзини ва мавқесини бир тимсолларнинг муштараклигини
умрга ўзгартира олган‖ [6. 44]. Мазкур аниқлашга қаратилган, балки китоблари
адабиѐтда унгача ҳеч қайси асар бундай европалик ва америкалик
натижага эга бўла олмаган. ижодкорларнинг асарлари билан
Максин Хонг Кингстоннинг таққосланиб ўрганилмоқда: Жойс ва
―Жангчи аѐл‖ (Jhe Woman Warrior, 1976) Фицджеральд, Эзра Паунд ва Перл Бак,
асари танқидчиларнинг назарига тушиб, Жонатан Свифт, Жон Барт, Виржиния
китобхонлар орасида машҳур бўлиб кетган. Вульф, Генри Жеймс, Гертруда Стайн,
Натижада Осиѐ-Америка адабиѐти XX аср Хемингуэй ва Фолкнер, Владимир
мейнстрим америка адабиѐтининг Набоков 4 ҳамда хитой адабиѐти бўйича
таркибига кириб ўзиниг қатъий ўрнини тадқиқотларга ҳам киритилган.
эгаллайди. Айнан 1976 йилдан феминистик
давр бошланиши бежиз эмас. Мазкур
4
Қаранг: Chuang, Kun-Liang. Nation,
даврда осиѐ-америкаликнинг хусусий Migrancy, and Identity: The Negotiation of a Third
тарихга эга бўлиш ҳуқуқи тан олинган. Space in Joyce's Ulysses, Rushdie's The Satanic Verses
Кейинчалик гетерглоссия даврида ―шахсий and Kingston'sTripmaster Monkey: PhD diss. The
таржимаи ҳоллар жамоавий тарихлардан George Washington University, 1995.257 p. Huang,
устунлик‖ хусусиятлари шаклланган. Yunte. The Poetics of Displacement: Ethnography,
Шунингдек, осиѐ-америкалик атамасининг Translation, and Intertextual Travel in Twentieth-
Century American Literature (Ezra Pound, Amy
маъносига янада аниқлик киритилган. Lowell, John Yau, Maxine Hong Kingston, Pearl S.
―Осиѐлик‖-ирқий тавсиф бўлиб, Buck): PhD diss. State University of New York at
Buffalo, 1999. 219 p. Ch'ien, Evelyn Nien-Ming.
Worlds of Exile: Nabokov, Rushdie, Kingston, Roy,

24