Page 70 - 1-2017

Хорижий филология. №1, 2017 йил

СЎЗ БИРИКМАСИ ОРҚАЛИ ШАКЛЛАНГАН МЕТАНОМИК ҚЎШМА
ТЕРМИНЛАР

Мирсанов Бобомурод Муҳаммадиевич,
Самарқанд қишлоқ хўжалик институти катта ўқитувчиси

Калит сўзлар: термин, урғу, эллипсис, компонент, элемент, бош бўлак, сифатловчи,
сифатланмиш, метаномия.

Қўшма терминларнинг муайян Тўрткўз – тишли карплар
қисми сўз бирикмалари орқали ҳам туркумининг бир уруғи ... Бўйи 15-30
шаклланади. А.Ғуломнинг қайд этишича, сантиметрча бўлади. Жағларида тишлари
“Сўз бирикмаси қўшма сўзга айланганда, бор. Сув бетида яшашга мослашганлиги
ундаги элементларнинг орасидаги алоқа учун кўзи эпителиал тўсқич билан икки
йўқолади: уларнинг бири иккинчисини тенг қисмга бўлинган. Кўзининг сувдан
аниқламайди. Қўшма сўзнинг составидаги чиқиб турган устки қисми ҳавода кўришга,
ўзаклар якка-якка олинганда, ҳар бири остки қисми эса сувда кўришга мослашган.
айрим урғуга эга бўлади, лекин қўшма сўз Шу туфайли у айни маҳалда ҳам сув
одатда бир бош урғуга эга бўлади: лекин устидаги, ҳам сув остидаги душманларини
қўшма сўз одатда бир бош уруғга эга кузатиб туради... (ЗЭ, Балиқлар .., 224).
бўлади: ” Таърифнинг ўзида номнинг мотивлашуви
Агар бу жараѐнга эллипсис ҳам аѐнлашган.
ҳодисаси ҳам аралашадиган бўлса, қўшма Бурмабўйин – қизилиштонлар
сўзнинг шаклланиши янада оиласига киради. Европа, Осиѐ ва
мураккаблашади. Чунки сўз бирикмаси уч Африкада тарқалган... У ўрмон қуши
ва ундан ортиқ элементлардан тузилган бўлиб, ҳар хил типдаги ўрмонларда, тоғ ва
бўлса, сўз бирикмаси тобе компонентга паркларда яшайди ... У бирон нарсадан
айланиб, ҳоким компонентга боғланган қўрқса, боши билан бўйнини парма қилиб
бўлади. Эллипсисга асосланган ана шу буради, шунинг учун унга бурма бўйин
ҳоким компонент учрайди. Бу эса, ўз деб ном берилган (ЗЭ, Қушлар, 16-17
навбатида, сақланиб қолган компонентга бетлар).
ҳам ўзгариш киритиши мумкин. Буни Катта қизилоѐқ – балиқчилар
биргина мисол билан далиллашга ҳаракат туркумига киради. Ернинг барча
қиламиз: қитъаларида тарқалган... Катта қизилоѐқ
Марказий ва Жанубий Америкада ҳар хил сув ҳашоратлари ва уларнинг
карпсимонларга мансуб бир балиқ уруғига личинкалари билан овқатланади... (ЗЭ,
тўрткўз номи берилган. Аслида унинг Қушлар, 100-101).
юзага келиш жараѐни тўрт кўзли балиқ Оқбовур, булдуруқ – булдуруқлар
ѐки тўртта кўзга эга бўлган балиқ сўз туркумига киради ... Ўзбекистон
бирикмалари билан боғлиқдир. Нутқнинг шароитида қишлаш учун кузда Эрон,
иқтисод принципи таъсирида эллипсис юз Афғонистон ва Ҳиндистонга учиб кетади.
бериб, дастлабки босқичда тўрткўз балиқ Оқбовур тошлоқ ва қумоқ саҳро ва
шаклини олган, иккинчи босқичда асосий чўлларда, сув манбалари яқин бўлган
бош бўлак балиқ компонент ҳам инсон ерларда яшайди (ЗЭ, Қушлар, 79).
зеҳнида қолиб, у ҳам қисқариб кетган. Олақанот, оққанот, чағирқанот –
Оқибатда тўрткўз термини шаклланган. ўрдаклар кенжа оиласининг шўнғувчилар
Энди энциклопедик таърифини уруғига киради. Европа ва Осиѐда
келтирамиз: тарқалган ва шу қитъаларнинг жанубида ва

69