Page 28 - 1-2018

Хорижий филология. №1, 2018 йил

Лекин унда форс-тожик тилида ѐзган бир
неча шеърлари ҳам киритилган. Ҳатто, Мураббий шоир инсон учун, хусусан,
урду тилида ҳам шеърлар ѐзган экан. ѐшлар учун яхши хулқ, ширинсуханлик,
Покистонлик олим Муҳаммад кишиларга ҳамиша яхшилик қилиш эзгу
Собирнинг маълумотига қараганда, хислат ва олижаноб фазилатдир деб
Бобур ҳинд мамлакати халқлари билади:
тилидан урдуни ўрганган, бу тилда Давлатқа етиб, меҳнат элин унутма,
шеърлар ҳам битган. Олим ўз фикрининг Бу беш кун учун ўзингни асру тутма.
исботи учун Бобурнинг урду тилида ****
ѐзилган шеърларидан баъзи байтларини Бори элга яхшилик қилгилки, мундин
мисол ҳам келтирган 6 . Шоирнинг яхши йўқ,
шеърияти “Бобурнинг Ҳинд девони” Ким дегайлар даҳр аро қолди
номли асарида акс этган. (Ушбу асар фалондин яхшилик.
1966 йилда С.Азимжонова томонидан ****
юртимизда чоп эттирилган). Ҳар кимки жафо қилса, жафо
Бобур Лутфий, Навоий, Ҳайѐм ва топқусидур,
Ҳофиз каби устоз сўз санъаткорларининг Ҳар кимки ѐмон бўлса, жазо
поэтик маҳоратларидан таълим олиб, топқусидур...
уларнинг анъаналарини давом эттиради Маълумки, Бобур она ватанида эмас,
ва ривожлантиради, назиралар ва ўзга ерда - Афғонистон ва Ҳиндистонни
мухаммаслар яратади. Унинг лирикасида эгаллаб, ўзининг қудратли давлатини
шеъриятнинг ғазал, рубоий, туюқ, тузди, машҳур империяни вужудга
маснавий, қитъа, фард каби турли келтирган бўлса-да, аммо у умрининг
жанрлари акс этган. У Амирий, Лутфий, охирига қадар туғилиб ўсган эл-юртини
Навоий каби уста туюқчидир. У қўмсаб ўтди, темурийлар салтанатини
туюқларида шаклдош (омоним), кўп тиклашдан кўнгил узолмади, севимли
маъноли (полисемик, синоним) сўзлардан ватанига қайтиш фикридан кечолмади.
моҳирона фойдаланган: Мана шу кайфиятнинг ифодаси сифатида
Қаддимни фироқ меҳнати ѐ қилди, унинг бир қатор мунгли ва аламли
(ѐйдек эгди) шеърлари юзага келган:
Кўнглум ғаму андуҳ ўтиға ѐқилди
(ѐнди, куйди) Ўз ерин қўйиб Ҳинд сори юзландим,
Ҳолимни сабоға айтиб эрдим, эй гул, Ёраб, нетайин, не юз қаролиғ бўлди.
Билмон, санга шарҳ қилмади ѐ қилди. ****
(ѐки) Келдим бу сари ўз ихтиѐрим бирла,
Бобур маърифатпарвар ва Лекин боруримда ихтиѐрим йўқдир.
мураббий ҳамдир, у ҳамиша илм- ****
маърифатни қадрлаган ва унга ҳомийлик Ёд этмас эмиш кишини ғурбатда
қилган шоир ҳамдир. Маърифатпарвар ва киши,
мураббий шоир илм кишида ўз-ўзидан Шод этмас эмиш кўнгулни меҳнатда
вужудга келмайди. Ҳар бир киши фақат киши.
қунт ва ҳавас-иштиѐқ билан унга Кўнглум бу ғарибликда шод ўлмади
интилсагина илмга эга бўлади, дейди: оҳ,
Ким ѐр анга илм толиби илм керак, Ғурбатда севинмас эмиш, албатта,
Ўргангали илм толиби илм керак. киши.
Мен толиби илму толиби илм йўқ,
Мен бормен илм толиби, илм керак. Хуллас, Бобур ўзбек адабиѐтига хос
ўзининг нозик ва дилрабо қўшиқлари, лирик

6 . Отажонов Н. ―Бобурнома‖ жаҳон кезади. – шеърлари билан халқининг дилида, тилида
Т.: ―Ғафур Ғулом‖, 1984, 13- б. умрбод қолди. У ўзининг кенг дунѐқараши
(ҳаволада), Ўзбек адабиѐти тарихи, 3-том.-Т.: 1978, ва мукаммал ақл-заковати билан
51-б.

27