Page 55 - 1-2018
P. 55
Хорижий филология. №1, 2018 йил
готлар алифбосини ҳам тузишига тўғри оширилган илк таржимаси милоддан
келган. аввалги 3-асрнинг биринчи ярмида амалга
Дунѐдаги дастлабки босма китоб оширилган. У милодий 2-асрда эски
(1452-1455) лотинча Библиядир. Уни яҳудий тилидан юнончага қайтадан
майнцлик босмахона ихтирочиси Ёҳаннес таржима қилингани ҳам маълум.
Гутенберг (1397-1468) номи билан Янги Аҳд ҳам илк бор ибрий
―Гутенберг Библияси‖ деб ҳам атаганлар. тилида битилган. ―Фалсафа: қомусий
Жаҳон миқѐсида энг кўп нашр этилган луғат‖да бу ҳақда шундай маълумот
таржима китоби ҳам Библия ҳисобланади. берилган:
ХХ асрнинг иккинчи ярмидан буѐн ―Янги аҳд, яъни Инжил Исо Масиҳ
Стокгольмда Библияни таржима қилиш туғилганидан кейин мил. I-II асрларда
институти фаолият юритади. Жумладан, - жамланиб китоб қилинган. Христианлик
―китоб босиш эндигина ихтиро қилинган таълимоти дастлаб оғзаки тарқалган.
пайтда Библия тўлиқ ҳолда ва унинг Инжилни Исо (а.с)нинг сафдошлари –
алоҳида бўлимлари бор-йўғи 33 тилга ҳаворийлар ѐзишган. ... Асл Инжил
таржима қилинган эди. 19 асргача Библия дастлаб қадимги яҳудий тилида ѐзилган,
400 дан ортиқ тилда босилиб чиқди. XX кейинчалик юнон, лотин ва сурѐний
аср мобайнида эса Библия тўлиқ ҳолда ва тилларига бузиб таржима қилинган‖ [5].
унинг алоҳида қисмлари яна 1400 тилга Қадимги Аҳднинг дастлабки 5
таржима қилинди. 1992 йил бошларига китоби, Мусо пайғамбарнинг ҳаѐти ва
келиб, Библия тўлиқ ҳолда ѐки қисман фаолияти билан боғлиқ. Септуагинта
таржима қилинган тиллар сони 1978 тага айнан шуларни таржима қилган.
етди. Бугунги кунда Ер куррасидаги атиги Табиийки, бу ҳол ҳазрати Мусо ва у яшаб
2 фоиз аҳоли ўз тилида Библиянинг бирор ўтган даврга оид масалалардан хабардор
китобига эга эмас‖ [2]. бўлишни тақозо этади. Жумладан:
Библия сўзи юнонча biblion ―Мусо – Мисрга асирга тушган
(библион) сўзидан олинган бўлиб, китоб Исроил халқини қутқариш учун Худо
демакдир. Бу ҳол Библия қисмлари асл юборган улуғ пайғамбар, тахминан мил.
манбаларда (эски яҳудий тилдаги) авв.1400 йилларда яшаган, Синай тоғида
китоблар сифатида битилгани билан унга Таврот (Илоҳий Қонун) ваҳий
боғлиқ. бўлган‖ [6].
―Библия икки қисмга - Қадимги Мусо пайғамбарга нозил этилган
Аҳд ва Янги Аҳдга бўлинади (―Аҳд‖ сўзи дастлабки китоб ―Ибтидо‖дир. Унда ―дунѐ
худонинг инсонлар билан махсус ва одамнинг яратилиши, илк инсонларнинг
алоқасини билдиради). Қадимги Аҳд (яъни гуноҳ қилиши, бунинг натижасида оламга
Таврот ва Забур) Исо Масиҳ туғилишидан азоб ва ўлим келиши ҳақида маълумот
аввал, Янги Аҳд (яъни Инжил) Исо Масиҳ берилади. Дунѐдаги халқларнинг вужудга
туғилганидан кейин, биринчи асрда келиши ва тарқалиши тарихи ҳам баѐн
ѐзилган‖ [3]. этилади. Одам Ато ва Момо Ҳаво, Ҳобил
Буни аниқроқ ҳолда қуйидагича ва Қобил, Ҳазрати Нуҳ, Лут, Иброҳим,
ифодалаш мумкин: Исҳоқ, Исмоил, Ёқуб, Юсуф, Фиръавн ва
―Қадимги Аҳд – Исо Масиҳ бошқа тарихий шахслар, Тўфон, Бобил
келишидан олдин Худо Исроил халқи минораси ва тиллар чатишуви, Садўм ва
билан тузган битим ва бу битимнинг Ғамўранинг (Худо қаҳрига учраган
шартномасини таърифловчи 39 китобчадан шаҳарлар – О.С.) хароб бўлиши сингари
иборат муқаддас китоб; Таврот, Забур ва энг қадимий тарихий ҳодисалар ҳам
Пайғамбарлар китобларини ўз ичига ―Ибтидо‖дан ўрин олган‖ [7].
олади; умуман ―Таврот‖ деб ҳам Септуагинта таржимаси инсоният
юритилади‖ [4]. тарихидаги мисли кўрилмаган
Қадимги Аҳднинг ибрий (эски таржимадир. У мил. авв. 3-асрнинг
яҳудий) тилидан юнон тилига амалга биринчи ярмида Миср ҳукмдори Птоломей
54
