Page 128 - 3_2019

Хорижий филология №3, 2019 йил

ВИРЖИНИЯ ВУЛФ ИЖОДИНИНГ ИНГЛИЗ ВА АМЕРИКА
АДАБИЁТШУНОСЛИГИДА ЎРГАНИЛИШИ ТАРИХИДАН

Файзуллаева Умида,
ЖДПИ докторанти

Калит сўзлар: ижод, адабиѐтшунослик, образ, романчилик жанри, услуб, бадиий асар,
матн, адиба.

Давр талабига мувофиқ ўзбек ҳеч қанақа Бетховен ҳам мавжуд эмас; биз
адабиѐтшунослигини янги тадқиқот – ўша сўзлармиз; биз – ўша мусиқа; барча
услублари билан бойитиш масаласи нарсалар – биз‖.[1] Виржиния Вулфнинг
долзарб бўлиб бормоқда. Шу маънода бу сўзлари инглиз адибасининг нафақат
инглиз адибаси Виржиния Вулфнинг борлиққа, балки романнавислик
модернистик прозаси бадиий тузилишини масаласига ҳам бўлган умумий
тадқиқ этиш масаласи замонавий ўзбек муносабатини яхшигина ифодалайди.
адабиѐтшунослигининг кўп қиррали Инсон ўзини борлиқ билан бир бутун дея
имкониятларини очиб берувчи янги ҳис этган, ўзини ўраб турган атроф-
йўналиш сифатида қаралади. муҳитга қўшилиб, сингиб бораѐтганини
ХХ аср мобайнида Виржиния Вулф ҳис этиб қандайдир лаҳзаларни
ижодига қизиқиш адабий танқидчилар ифодалашни Вулф, романистнинг асосий
томонидан қандай ўсган бўлса, оддий вазифаси деб ҳисоблайди.
ўқувчилар томонидан ҳам юксалиб борди. Аммо, айнан романчилик жанрида
Унинг кўплаб замондошлари томонидан турли инновацияларсиз бу каби мақсадга
оммавий аудитория учун ҳаддан ташқари эришишни тасаввур қилиб бўлмайди.
―нозиклаштирилган‖ деб қаралган Ёзиш техникаси ҳам, роман учун
асарлари кенг китобхонларга манзур материалларни тайѐрлашнинг асосий
бўлди. принциплари ҳам, асар тузилишида
Аммо, Ватанимизда унинг персонажларнинг роли ҳам қайта кўриб
романларининг нашр этилиши ҳамда она чиқилиши зарур. Шунинг учун Вулфнинг
тилимизга таржима қилиниши лозим ―экспериментал романлар‖ (бундай
даражада илмий-танқидий баҳосини ҳануз романларга анъанавий тарзда ―Жейкоб
олганича йўқ. Замонавий китобхонлар хонаси‖, ―Дэллоуэй хоним‖, ―Маѐқ сари‖,
томонидан Вулфни идрок этишни алоҳида ―Орландо‖ ва ―Тўлқинлар‖ киритишади)
хусусиятларидан бири бўлган унинг деб аталган асарлари замондошларида ҳам,
романларининг услуби ҳам катта қизиқиш адабиѐтшуносларнинг кейинги авлодида
уйғотади . ҳам катта қизиқиш уйғотгани тасодиф
―Мен, фалсафа деб аташ мумкин эмас. Вулф бу романларида ўзининг
бўлган шундай бир фикрга келдим; ҳар назарий ўй-фикрларини
қандай ҳолатда ҳам менинг вужудимда мужассамлаштирган. Эҳтимол, Жойс каби
яшаб келаѐтган бу ғоя, яъни шаклланмаган ўз асарларининг услубига нисбатан у қадар
бу маълумот ичида қандайдир тартиб қатъий бўлмаса-да, Виржиния Вулф
яширинган; биз – мен инсон қўли билан ўзининг романларида инсон ҳаѐтидаги энг
яратилган барча кашфиѐтларни назарда нозик масалаларнинг табиий синтезини
тутяпман, – у билан боғлиқмиз; бутун бера олди.
дунѐнинг ўзи бир санъат асари; ва биз шу Танқидчиларнинг диққат-эътибори
асарнинг бир қисмимиз холос. ―Ҳамлет‖ ҳар доимо Виржиниянинг асарларига
ѐки Бетховеннинг квартети – мана ўша биз қаратилган эди. 1932 йилнинг март
дунѐ деб атаѐтган улкан борлиқ ҳақидаги ойларида Вулф ўзининг кундалигида
ҳақиқат. Аммо ҳеч қанақа Шекспир ҳам, шундай ѐзади: ―Виржиния Вулф тўғрисида

127