Page 130 - 3_2019

Хорижий филология №3, 2019 йил

Шефер биринчилардан ҳисобланади. тадқиқоти алоҳида эътиборга лойиқ. У ўз
Тадқиқотчи бундай реалликни учта асосий тадқиқотида ҳикоя қилиб бериш
элемент билан изоҳлайди: табиий маромини, яъни ритмни яратувчи усулга,
феномен, ижтимоий ҳаѐт ва моддий ва маънавий тафовутга асосий
персонажларнинг ички дунѐси ҳамда эътиборни қаратди. Унинг сўзларига кўра
адибанинг романларини мана шу уч ―Виржиния Вулф учун факт олами,
элементнинг ўзаро алоқаси асосида талқин далиллар дунѐси бу табиийлик ҳамда
этишга ҳаракат қилади [9]. чегараланганлик, чекланганлик оламидир;
Яна бир тадқиқотчи, Н.Такур, кўриш, ҳис этиш олами бу маънавий
адабиѐтшуносларнинг эътиборини Вулф бирлашиш дунѐсидир. Аммо бу
романларидаги рамзлар ҳамда мавзуларга оламларнинг бирортасини бир биридан
(символлар ва мотивлар) жалб этади ва айро ҳолда тасаввур этиб бўлмайди...‖ [12].
уларни ҳинд адабиѐти ҳамда афсоналари Жеймс Нэйрмор ―Ўзидан
билан боғлайди [10]. Бошқа бир ташқаридаги дунѐ‖ номли тадқиқотида
тадқиқотчилар Вулф романларини кўпроқ Виржиния Вулфни ташқи томондан ўраб
―Блумсбери гуруҳи‖[11] (ҳа айтганча, бу турган борлиқни тушуниши, англаши ва
номнинг кашф этилиши ҳам айнан Вулфга идрок этиш йўлини топишга ҳаракат
мансуб) иштирокчиларининг ижоди билан қилади, шунингдек, адибанинг ―техник
боғлайдилар. янгиликларини‖ унинг романларининг
1972 йил адибанинг жияни Квентин ―визионар характери‖ [13] билан боғлайди.
Белл томонидан ѐзилган икки томлик Аммо, бундай қизиқарли тадқиқотларнинг
В.Вулф биографияси нашрдан чиқади. Шу кўплигига қарамай мазкур иш ҳам
билан параллель равишда унинг (―Виржиния Вулф романларида аѐл ички
эпистоляр, яъни нома тарзида битилган дунѐсининг тасвири‖ мавзусида
мероси ―Адибанинг кундалиги‖, эссе ва ѐзаѐтганимиз PhD диссертацияси – У.Ф. )
ҳикоялар тўплами ҳамда машҳур ғарб вулфшунослиги учун етарли даражада
романлари қайта нашр этила бошланди. намунали иш ҳисобланади. Виржиния
Виржиния Вулф ижодига бағишланган Вулф экспериментал романларидаги
китоб ва мақолалар сони йилдан йилга шаклан янгиликларни таҳлил этаркан
ортиб бормоқда. Шу сабабли бизнинг тадқиқотчилар бундай техник янгиликлар
назаримизда кўпроқ аҳамиятли бўлган биринчи навбатда борлиқнинг акс
баъзи асарлари хусусида фикр юритамиз. эттирилишига эмас, балки уни англаш,
Харвена Рихтернинг Вулф идрок этишга асосланган ―матн-реаллик‖
услубидаги ―Ўзимга саѐҳат‖ монографияси янги модель қурилмаси билан
аввало унинг силлиқлик принципида шартланганлигини гоҳо эътибордан четда
ѐзилганлигидир: ―Инсонлар, предметлар, қолдирадилар.
манзаралар ... персонажнинг кўплаб Вулф ижодини ўрганишнинг иккинчи
жиҳатларини акс эттирувчи кўзгулар босқичи ХХ асрнинг етмишинчи йиллари
орасида турадилар. Аммо, персонаж бу акс охири ва саксонинчи йилларнинг
эттириш жараѐнини англатмайди. Ўқувчи бошларига тўғри келади. Бу энг аввало
икки баравар ортиқ кўриш имкониятига америкалик тадқиқотчилар фаолияти
эга бўлади – персонаж каби кузатиб билан боғлиқ. Бу даврда инглиз адибаси
ўзининг дунѐсини кўра олади, у бундай акс ижодини ўзига хос ―актуаллаштириш‖
этишларнинг олачалпоқ шуълаларини ҳис жараѐни рўй берди. Адабиѐтшуносликда
этади‖. Бизнинг назаримизда Виржиния Вулф романларининг талқини ва умуман
Вулфнинг асарлари қарама-қарши бўлса- ХХ аср биринчи ярми адабий жараѐнида
да, муаллиф учун энг асосийси акс унинг тутган ўрни тафтиш этилади. Мисол
эттириш эмас, балки борлиқни, реалликни учун адибанинг ижодига ўша даврларда
англаш ва идрок этишдан иборат эди. машҳур бўлган ―йил мактаби‖нинг йирик
Вулф ижодини синчиклаб ўрганган вакилларидан бири америкалик
ишлар орасида Элис ван Верен Келлининг тадқиқотчи Ж.Хиллис Миллер тўғридан

129