Page 69 - 2-son-2018-yil
P. 69
Хорижий филология №2, 2018 йил
تسا قشع وحم تانئاک رس ات رس Ки аз худ сахт дур афтодаам аз
تسزپ هلان ءهدزتلفغ هچ وت لد یا дурбиниҳо.
(Мазмуни: Лолапараст булбулнинг Яъни, кўп узоқларни ўйлаб ўзумдан
устози ишқдир, парвонанинг шамга йироққа тушдим, охират фикридан қайтиб
урилиши ишқдандир. Бутун коинотни ишқ бир оз-да, ўзумни танийин эмди 10 . Бу
маҳв этмиш, эй кўнгил, сен нега ғафлатда сингари анъанавий фалсафий
нола чекасан). Анъанавий фалсафий мушоҳадаларнинг бадиий талқини
мушоҳадаларни анъанавий бадиий мафкуравий тазйиқларга қарамай Вадуд
образлар билан чамбарчас ҳолда берар Маҳмуд шеърларида ҳам давом
экан, шу ўринда шоирнинг ўзига хос эттирилган. Чексиз борлиқ-олами
маҳорати намоён бўлганини ҳам кубронинг барча хусусиятларини ўзида
таъкидлаш лозим. Шунингдек, бир қатор мужассам этган инсон-олами суғро бўлиб,
рубоийлари шоир табиатидаги у моҳиятини англамас экан, дунё - коинот
риндоналик, маънавий камолотнинг юқори сирлари моҳиятини тушуниб етишга
даражада бўлишига қаратилган саъй- ожизлик килади. Шоир инсон умр бўйи
ҳаракатларини акс эттиради, бу ҳол унинг саробу можаролар гирдобида яшашидан
шахс сифатидаги хусусиятларини намоён қаттиқ афсус чекади, қийналади. Ниҳоят,
этган дейиш мумкин: инсон ўзлигини англамаса, унинг учун
تسا لگ و بآ زا هک مسج ما هتفاترپ бошқа нарсаларнинг бари беҳуда деган
تسا لدزوس رپ هک حدق ما هتشادرب қарорга келади. Демак, инсоннинг
دنلب تشگ تیوسب ممشچورس وتسد яшашдан мақсади ўзлигини қидириш деган
.تسا لجا منوخ هک ناشف غیت کی фалсафий қарашларнинг бадиий поэтик
(Мазмуни: Жисмимдан кечдим - лою тасвирини беради:
сувдан яралган, қадаҳ кўтардим - кўнглим متسجیم ارجام و بارس هک رمع
куйдириб ўртагай. Қўлу бошим, кўзларим متسجیم ارچ هچ هک متسناد یک
сенга етмайди- бир тиғ юбор, зеро қоним دش او تقیقح مد لا تبقاع نوچ
ажалдир). متسجیم ارم نم هک دش ممولعم
Висолнинг насиб этмаслиги ошиқни (Мазмуни: Умр бўйи саробу можаро
шу кўйга соладики, унинг учун ҳеч нарса, излабман, нимани, нега излаганимни
ҳатто жисмнинг ҳам аҳамияти йўқ. Жисм билмабман. Оқибат шу аён бўлдики, мен
унинг учун бор-йўғи тупроқ билан сувнинг ўзимни ўзим излабман).
ҳосиласи, холос. Ошиқ қадаҳ кўтариб Шоирнинг баъзи шеърларида Бедил
кўнглини қайғудан озод этмоқчи бўлади, фалсафасидаги ўзига хос жиҳатлардан
аммо фойдасиз. Маъшуқага интилади - бири-ҳурфикрлилик, риндона кайфият–
қўли етмайди, маъшуқа хаёлини ўйлашга- ларга эргашишни кузатиш мумкин.
да, истиҳола қилади - у шунчалар юксакда. Гў: Каъбаву дайр бар сари ҳам
Ҳатто кўзлари ҳам унинг жамолини шканад,
кўришдан маҳрум. Шундай бўлгач Аз ҷанги ду санг оташам матлуб аст ,
киприкларингдан бир тиғ - ўқ юборки, яъни: Тошдан ясалган Каъба билан
ўлишдан бошқа чорам қолмади, дейди бутхонани бир-бирига урмоқ, ушатмоқ, бу
ошиқ. Бу садоқат остида юқорида икки тошнинг урилишидан ҳақиқат учқуни
таъкидлаб ўтилганидек, инсоннинг чиқармоқ истайдир" 11 . Бунда В.Маҳмуд
Аллоҳга бўлган банда сифатидаги севгиси рубоийсининг дастлабки икки мисраси
ўзининг гўзал ифодасини топган. Бедил байтлари билан умумий ҳолда ягона
Улуғ шоир Мирзо Бедил ўз даврида фикрни ифодаласа ҳам Вадуд Маҳмуд бу
инсоннинг асл моҳияти – ўзлигини байтни инсон кўнгли билан боғлайди:
англашга даъват этган байтлари замирида قح دبنجیمه یک رید و هبعک رد
ҳам инсоннинг моҳияти масаласидаги قلطم دشاب بوچ و گنس همه اهنآ
риндона мушоҳадалар акс этган:
Магар аз фикри уқбо боз гардам то ба 10 Фитрат. Бедил. Монография. -Тошкент, 1996.21 -бет.
худ оям, 11 Фитрат. Бедил. Монография.-Тошкент. 1996.22 -бет.
68
