Page 68 - 2-сон 2019 йил

Хорижий филология №2, 2019 йил

ИНГЛИЗ ВА ЎЗБЕК ТИЛЛАРИДА ҲУҚУҚИЙ МУЛОҚОТГА ОИД
ИБОРАЛАРНИНГ ЛИНГВИСТИК ХУСУСИЯТЛАРИ

Абдурашитова Нигора Бобокуловна,
Ўзбекистон Республикаси ички ишлар вазирлиги ички ишлар академияси катта
ўқитувчиси, подполковник

Калит сўзлар: ибора, юридик мазмун, ҳуқуқшунослик, қонуний, ижтимоий соҳа,
инглиз жамияти, ўзбек жамияти.

Фақат мустақиллик туфайлигина ҳусусиятларини ўзбек тили билан қиѐслаш
ўзбек тили давлат миқѐсидаги тилга, асносида таҳлил қилинган [3, Б.3].
бошқа давлатлар билан музокараларда Соҳавий лексиканинг ажралмас
қўлланиладиган, қонунлар яратиладиган, қисми бўлган юридик маънога эга бўлган
илмий тадқиқотлар ѐзиладиган тилга инглиз ва ўзбек фразеологик бирликларни
айланди. Тил ижтимоий ҳодиса батафсил тавсифлаш ва таснифлаш
бўлганлиги боис, ўзи оид бўлган халқнинг замонавий тилшуносликнинг долзарб
ҳаѐти билан боғлиқ ҳолда ривожланади ва масалаларидан бири ҳисобланади.
бойиб боради. Шундай экан, жамиятда Маълумки, фразеологик бирлик
кечадиган ҳар қандай ўзгариш, аввало, (ѐки турғун ибора) дунѐ манзарасини акс
тилда ўз аксини топади. Тилда юз эттирадиган лисоний воситадир.
берадиган ўзгаришларни тартибга солиш, Инсоннинг маълум бир объектга бўлган
умуман, тил тараққиѐтининг тўғри йўлда муносабати иборалар орқали воқеланади,
бўлишини таъминлаш тилшунослик фани идрок этувчи шахс ҳиссиѐтини намоѐн
олдидаги муҳим вазифалардан қилади ва атрофда кечаѐтган воқеа-
ҳисобланади. ҳодисаларга нисбатан муносабатини
Мамлакатимизда ҳуқуқ тизимини ифодалайди. Маълумки, турғун иборалар
ислоҳ қилишда асосан ривожланган ҳар бир халқнинг ноѐб бойлигидир.
демократик давлатлар тажрибасига, Иборалар авлоддан авлодга маданий
қолаверса, бир неча минг йиллик тарихга меросни, қадриятларни етказадиган муҳим
эга бўлган миллий давлатчилигимиз манба ҳисобланади. Уларнинг маъносида
тажрибаси асосида тўпланган бой меросга афсоналар, миллий қадриятлар, урф-
таяниб иш кўрилмоқда. Бошқа одатлар, удумлар, ҳаѐт тарзи ва бошқа
давлатларнинг ҳуқуқ тизимини ўрганиш, қимматли миллий-маданий ва маърифий-
уларнинг бой тажрибасидан ижодий диний ахборот акс этади. Бундан ташқари,
фойдаланиш тилшунослик фани олдига иборалар тарихий воқеалар ва тарихий
ўзбек ва чет тиллар юридик терминларини шахслар билан ўзаро чамбарчас боғланган
қиѐсий аспектда ўрганишдек ўта муҳим бўлиши ҳам мумкин. Уларнинг мазмунида
бўлган масалани қўяди. Бундан ташқари, ҳатто диний билимлар ва динга оид
мамлакатимиз мустақилликка эришгандан тушунчалар ҳам ўз аксини топган.
кейин дунѐнинг кўплаб мамлакатлари Тилшуносликда аксарият ҳолларда
билан турли соҳаларда алоқаларни ибораларга нисбатан фразеологик бирлик
ўрнатиш ва уларни ривожлантиришга сифатида қаралади. Фразеологик
қаратилган шартномавий-ҳуқуқий тизимнинг миллий-маданий муаммолари
муносабатларга киришмоқда. Бундай ҳозирги кунга келиб, кўплаб
муносабатлар, аввало, ҳуқуқий тилшуносларнинг тадқиқот объектига
ҳужжатларда ўз аксини топади. Уларни айланаѐтганлиги бежиз эмас, албатта. Буни
ҳар томонлама пухта ишлаб чиқилишига охирги йилларда ―Тил ва маданият‖
эришиш кўп жиҳатдан чет тиллар юридик муаммосига бўлган эътибор ва қизиқиш,
терминологиясининг лисоний шунингдек, замонавий тилшуносликнинг

67