Page 22 - 3-2017

Хорижий филология.№3, 2017 йил

35
Гастон Батининг ―Театр Монпарнас‖да намоѐн этади‖. Спектаклга кўп сонли
саҳналаштирган Мюссенинг фикр-мулоҳазаларда моҳиятан анча ғамгин
―Лоренцаччо‖сидаги Скоронкоколо роли вазиятни ўткир ҳажвий ва кулгили
билан юзага чиқади. 50-йиллар бошида тасвирлай олган Жамиакнинг комедия
Жамиак радио билан кўп ва хўп ҳамкорлик яратиш маҳорати алоҳида таъкидлаб
қилган бўлса, 1955 йилда театр учун ўтилади. Драматург истеъдоди ўзига
ѐзилган ―Negro Spiritual‖ ва ―Habeas хослигини мунаққид Жорж Лерминье аниқ
Corpus‖ номли икки пьесаси мухлислар тавсифлаган: ―Ив Жамиак ижтимоий пьеса
эътирофи билан иккита адабий мукофотга билан абсурд фарс орасидаги йўл ўртасида
36
сазовар бўлди. 1960 йилда ―Ҳинд қола олди‖. Ижтимоийлик устидан
чўчқачалари‖ (Les Cochons d‘Inde) комизмнинг бундай устуворлиги унинг
драматургия соҳасида ―Гран-при‖га қаламига мансуб аксарият пьесаларга хос,
муносиб кўрилди. Жамиакнинг спектаклни жумладан, ―Жаноб Амилькор‖ (M.
ўзи ―Барча коломблар‖ театри саҳнасида Amilcare,1974)га ҳам, ―Акапулько, хоним‖
қўяди ва бош ролни танилиб келаѐтган (Acapulco, mdame 1976)га ҳам.
комик актѐр Мишель Галабрюга ―Бульвар театри‖да замонавий, озод
топширади. аѐл аҳволи мавзуси ҳам кўп ѐритилади. Ж.
Ушбу пьесада Жамиак ҳаѐтий ва Ануй феминизм тарафдорлари бўлган
унчалик қувноқ бўлмаган ҳолат ҳақида аѐлларни фош этувчи қайғули гротеск
ҳикоя қилади: хонадон соҳиби кўп болали (муболаға) билан (―Иштонлар‖ – La
Матуффль оиласини кўчага ҳайдаб Culotte, 1978), Р. Ламуре ҳар доимгидек,
чиқаради, чунки улар яшаган уйни енгил комедия (―Эркак эмас, иблис‖ –
чўчқахонага айлантириб, у ерда ҳинд Diable d‘homme, 1980) билан муносабат
чўчқаларининг алоҳида бир зотини билдиришди. Замонавий ҳур фикрли аѐлга
кўпайтирмоқчи бўлади. Қонун у томонда ҳамдардлик билан Ф. Дореннинг ―Мараз‖
ва бошпанасидан айрилган катта ва кичик асари яратилди. Жамиак ―Акапулько,
Матуффлларнинг ҳар қандай қаршилиги хоним‖ асарининг қаҳрамони сифатида
бефойда. Мана шундай комедияга мос бутун қувонч ва ташвишлари оила доираси
бўлмаган сюжетни танлаб, Жамиак ҳатто билан чегараланганлигига гўѐ кўниккан
энг оғир вазиятда ҳам аҳил, аѐлни тасвирлайди. Аммо, ҳазилга ўхшаш
мушкулотларни енгишга кўниккан оила бемаъни телефон суҳбати Натнинг ҳаѐтга
машаққатларига бардош беришга тамомила ўзгача нигоҳ билан қараши учун
кўмаклашадиган оқилоналик ҳамда юмор етарли экан. Бундай мавжудликдан
ҳиссини намоѐн этишини кўрсатади. қониқмасликнинг кўпдан бери тўпланиб
Уларнинг жўн ва табиий ҳаѐтий мантиғи келаѐтганлиги оиласи учун воз кечилган
ҳокимлик ҳуқуқига эгалар даъволарининг севимли ишидан афсусланиш ҳали ҳам
бемаънилигини яққол намойиш этади. ўтиб кетмаганлиги маълум бўлади.
Тақризчилардан бири спектаклда чаплинча Драматург ажиб жозибали аѐл характерини
мотивларни пайқайди: ―...бу пьесанинг – мулойим ва шу билан бирга етарлича
оригиналлиги шундан иборатки, қонун қатъиятли руҳиятни яратади. Латофатли,
таъқибидаги инсон адолатсизликлар муросага мойил Нат ўз қадрини билади,
зарбалари остида озғин қомати букчайган лекин уни ҳимоя қиларкан ўзини мулойим
Чарли Чаплин руҳидаги персонажга ва вазмин тутади. Яқинлари унга
ўхшамайди, балки бақувват, нима яхши-ю эътиборли бўлганида, унинг фидокорлиги
нима ѐмонлигини тушунадиган, ўз ва ғамхўрлигининг қадрига етганида
манфаатлари учун жамият билан портлаш, балки юз бермасди. Аммо
курашишга ѐхуд ҳеч бўлмаганда, унинг
шафқатсизлигига ўзининг қудратли юмор

ҳиссини қарши қўя олишга қодир кишини 35 Қаранг.: France-Soir, 2 decembre 1960.
36
Қаранг.: Le Parisien liberé, 1 décembre 1960.
21