Page 67 - 4-сон 2018 йил

Хорижий филология №4, 2018 йил

ҲЕНРИ ЛОНГФЕЛЛО ШЕЪРИЯТИ

Элова Умида Рузимуродовна,
СамДЧТИ докторанти

Калит сўзлар: сентиментал бўѐқлар, баллада, эпик асар, пародия, фалсафий оҳанг,
поэма, Гаявата, спицифик колорит.

Лонгфелло шеъриятининг айрим адабиѐтдан маърузалар ўқийди, адабий-
жиҳатлари (романтик-сентементаль тарихий мақолалар ѐзади, француз,
бўѐқлари, жанговар руҳнинг учрамаслиги, итальян, испан тилларини ўрганувчилар
панд-насиҳат ва мушоҳадаларга бойлиги) учун дарсликлар яратади, шу тиллардан
уни Бостон шоирлари мактаби вакилларига шеърий таржималар қилади.
яқинлаштиради, бироқ тилининг Европага 1835 йил иккинчи марта
соддалиги, нафислиги, қалб келгач (Германия ва Швейцарияга),
кечинмаларининг тасвирланиши ва саѐҳатлар сўнгида ―Гиперион‖ романини
гуманизм ғоялари унинг шеъриятини бу ва ―Тун товушлари‖ («Voices oí the Night»)
мактаб доирасидан чиқариб, ҳақиқий шеърий тўпламини эълон қилади. Икки
улкан миллий шоирга айлантиради. йилдан сўнг у ―Баллада ва бошқа
Ҳенри Водсворт Лонгфелло (Henry шеърлар‖(―Ballads and Other Poems‖)
Wadsworth Langíellow, 1807—1882) китобини чоп эттириб, шуҳрат қозонаѐтган
Атлантика океани қирғоғида, унча катта америкалик шоирга айланади.
бўлмаган Портленд (Мэн штати) 1842 йилда Европага амалга оширган
шаҳарчасида, ўз аждодлари билан учинчи саѐҳатидан сўнг Лонгфелло
фахрланувчи адвокат оиласида дунѐга ўзининг энг машҳур ―Тутқунлик
келади. Онаси томонидан бобоси генерал қўшиқлари‖ («Poems oí Slavery», 1842)
Лонгфелло мустақиллик урушларининг китобини эълон қилади. У бу асари билан
қахрамони эди, тоғаси лейтенант Ҳенри замонасининг энг катта аҳлоқий-сиѐсий
Лонгфелло эса – денгиз лейтенанти – 1804 зиддиятларига муносабат билдирган эди.
йилда душман қўлига асир тушмаслик Лонгфеллонинг қолган бутун умри
учун кемасини чўктириб, командаси билан Кембриж билан боғлиқ. У оиласи ва
халок бўлади. Шоир оиласида унинг дўстлари даврасида ѐпиқ турмуш тарзини
тарбиясига катта таъсир кўрсатган танлайди, фарзандлари туғилиши ва
қахрамонлик анъаналари ҳукмрон бўлган. китобларининг чоп этилиши унинг ҳаѐтида
Ҳали Боудойн коллежида талабалик энг муҳим воқеалар бўлиб қолади.
чоғларидаѐқ (бу ерда у билан Натаниэль 40-йилларда шоир таржималар билан
Готорн курсдош бўлган) Лонгфелло ўз шуғулланиб ―Европа шоирлари‖ (―The
ижодини бошлайди. Коллежни тугатгач у Poets and Poetry of Europe‖) номли
Европага тилларни ўрганиш учун жўнайди қизиқарли антологияни яратади, унга
ва у ерда уч йил яшайди (1826- барча Европа халқлари шеърияти
1829йиллар),Франция, Германия, Италия вакиллари киритилади, шеърларни унинг
ва Испанияда бўлади; ўз саѐҳатларини ўзи ва бошқалар таржима қилишади. Бу
―Уммон ортида‖ («Outre — Мег. A иш уни шунчалик қизиқтирган эдики, у бу
Pilgrimage beyond the Sea», 1835) иш билан қарийб йигирма беш йил
очерклари китобида мамнуният билан шуғулланади ва 70-йилларнинг охирига
тасвирлайди. Сафардан қайтгач ўзи таҳсил келиб, АҚШда шу даврга қадар чоп
олган Будойн коллежида чет тилларидан этилган антологияларнинг энг муҳими
дарс беради; 1834 йил уни Кембриждаги бўлган ―Жаҳон шеърияти‖ («Poems of
Гарвард университетига профессорлик Places») китоби ўттиз бир жилдда чоп
лавозимига таклиф қилишади; у бу ерда ўн этилди.
саккиз йил мобайнида талабаларга

66