Page 80 - 4-сон 2018 йил
P. 80
Хорижий филология №4, 2018 йил
матал, қўшиқ, ривоят каби қатор жанр ва муаллиф, ҳеч кимса фарзанд доғини
шеърий шакллар бугунги лирик кўрмаслигини тилайди. Беғубор
қаҳрамоннинг руҳий оламини очишга қизалоғининг жаннат боғларида юрганига
йўналтирилади. Унинг ушбу шеъри ишонади.
фикримизнинг ѐрқин далилидир: Шоназар Ҳақназаровнинг ―Марсия‖
Наварўси субҳи фирўз омадаст, номли шеъри икки қисмдан иборат бўлиб,
Сабза бо домони гулдўз омадаст. у ҳаѐтдан бевақт кўз юмган набиралари
Куртаи атлас ба тан Модар-Замин, Мансуржон ва Сафожонлар хотирасига
Интизори шамси дилсӯз омадаст. бағишланган.
Бо дили пурҳаҷр бо сабру шитоб, Ижодкорнинг ―Наврўз муборак‖
Булбули хушхон ҷигарсӯз омадаст. шеъри наврўзий қўшиқларга хос олқиш
руҳида яратилгани жиҳатидан диққатни
Фарши зебо маҳфилорои дил аст, тортади.
Борбади ромишгар имрӯз омадаст, Наврўзликларда кўпинча гулларнинг
Бо сари таъзим ба сад нозу ниѐз, очилиши, булбулларнинг хуш хонишлари,
Лўъбатосо пайки Наврўз омадаст. пурсаховат табиатнинг дилраболиги
Омадӣ, хуш омадӣ, айѐми ишқ, тасвирланади. Деҳқонободлик шоир
Ишқро фархунда ин рӯз омадаст[8, Норхоҷа Чориев ҳам халқ қӯшиқлардан
34]. илҳомланиб, Наврӯз ҳақида шундай ѐзади:
Ғелонлик яна бир ҳаваскор ижодкор Баҳор омаду дар ҷаҳон ранг рехт,
Шоназар Ҳақназаров миллати тожик Табиат навое хушоҳанг рехт.
бўлса-да, ўзбек тилида қалам тебратган. Баҳор омаду дар чаман ранг зад,
Унинг ҳам бир шеърида худди юқоридаги
каби халқона иборалар асосида ўлим Муғаннӣ дар ин базми гул чанг зад.
ҳодисасига муносабат билдирилгани Навои хуш андар фазо мавҷ зад,
кузатилади. Жумладан, у ѐзади: Табиат биѐмад ба рақси хирад.
Илиқ сув билан ювсалар, Баҳор омаду лолаҳо бардамид,
Ёқасиз тўн кийдирсалар, Зи абри фазо ашки борон чакид.
Эгарсиз отга миндирсалар, Баҳор омаду шуд ҷаҳон ранг – ранг,
Минмаган одамни кўринг...[ 9, 65]. Зи оҳанг сабзид гул аз мағзи санг[5,
Ижодкор қўллаган ―ѐқасиз тўн‖ – 56].
кафан, ―эгарсиз от‖ – тобут учун халқ Ёш шоир Меҳмон Нарзиқулов ҳам
орасида ишлатиладиган метафоралардир. ғелонликдир. Унинг қаламига мансуб
Шоназар Ҳақназаровнинг шеърий бўлган ―Ой Наврўз!‖, ―Эй дилбар‖,
машқлари орасида ―Фарзанд доғи ҳақида‖, ―Ғелон‖ каби шеърлар халқона қўшиқлар
―Марсия‖ ҳамда ―Наврўз муборак‖ каби оҳангига яқинлиги кузатилади[4].
шеърлари жанр ва мотив стилизациясига Хулоса қилиб айтганда, Қашқадарѐ
асосланган фольклоризмларни ўзида воҳасидан етишиб чиққан маҳаллий
намоѐн этганлиги билан эътиборни ҳаваскор тожикзабон шоирлар ўзлари
тортади. яратган шеърий асарларда фольклор мавзу
Ижодкор ―Фарзанд доғи ҳақида‖ ва ғояларидан, образларидан, бадиий тил
шеърида халқ йиғи ва йўқлов воситаларидан, содда ифода услубидан
қўшиқларидаги каби ҳаѐтни, инсон умрини ижодий фойдаланиб, уларнинг халқчил
шамчироққа ўхшатган. Муқаддас исмли бўлишига интилганлар.
қизининг бевақт ўлимидан ўртанган
Адабиѐтлар:
1. Абдумалики Ҳамидзодаи Ғелонӣ. Ғелони ман – ҷони ман. Маҷмўаи шеърҳо. –
Тошканд: Тафаккур қаноти, 2011. – 104 б.
2. Ёрматов И. Типология фольклоризмов в современной узбекской литературе (60-е и
начало 80-ч годов): Автореф. дисс. ..канд.наук. – Тошкент, 1985. – 24 б.
79
