Page 53 - 4-2019
P. 53

Хорижий филология  №4, 2019 йил


            Археологик  маълумотларга  кўра,  ерга              зўравонликнинг  кўринишларини  тўлиқ
            йўналтирилган  хамса  тумор  шаклида                инкор этишини англатган.
            монотеистик динларга амал қилинишидан                     Финикияликлар  учун  очиқ  кафтни
            олдин  ҳам  қўлланилган.  Ҳимоянинг                 ой маъбуди Танит билан, мисрликлар эса
            универсал белгиси, ўнг очиқ кафт дастлаб            ҳосилдорлик  ва  фаровонлик  ҳомийси
            Месопатамия  туморларидаги  “Инанна                 Атут  билан  боғлашган.  Исломда  қўлдаги
            қўли” (ёки “Иштар қўли”), Mano Pantea ва            беш     бармоқ     Муҳаммад      пайғамбар
            Будда туморида мавжуд  бўлган  [4,  355—            оиласини  Муҳаммад  (с.а.в.),  Фотима,
            359].                                               Имом Али,  Имом Ҳусейн, Имом Ҳасанни
                  Хамса  яҳудийларда  Мириам  қўли              билдиради [5, с. 496].
            ёки  Хамеш  панжаси  деб  номланади  (3-                  Кўриб       ўтилгандек,      “Хамса”
            расм).  Беш  бармоқ  Тавротнинг  беш                (бешлик)  туркумидаги  асарлар  асосида
            китобини  ёки  худони  англаш  учун                 хитойликларнинг беш унсур билан боғлиқ
            мусовийлар ҳис қилиши керак бўлган беш              тушунчалари билан бирга қадимги яҳудий
            ҳиссиётни билдиради.                                ва  арабларнинг  мифологик  қарашлари
                  Ҳиндлар  ҳам  Хамса  панжасини                омухта  тарзда  ҳам  акс  этган  экан.  Бу
            ҳалимлик,      кечиримлилик,       яхшилик          тушунчаларни  мумтоз  адабий  бешлик  –
            маъноларида жайнизм динида қўллашган.               “Хамса”  достонлари  моҳияти  билан
            Очиқ  кафт  инсоннинг  эзгу  ниятли  очиқ           қиёсий  ўрганиш  бу  туркум  асарларнинг
            қалбини,      шунингдек,      ҳар    қандай         генезиси    ва    эволюцион      жараёнини
                                                                аниқлашга ёрдам беради.













                      Расм 3. “Хамса”-
                          панжа

                                                      Адабиётлар

                  1.  Бань Гу. О природе пяти элементов // Древнекитайская философия. Эпоха Хань.
            М.: Наука. 1990.
                  2.  Ван  Тинсян.  Разговор  о  пяти  элементах.  Перевод  и  комментарии.
            А. Б. Калкаевой  //  Человек  и  духовная  культура  Востока.  Альманах.  Вып.2.  М.:
            Издательство «ОГНИ»,2003.
                  3.  Graham A.C. Yin-Yang and the Nature of Correlative Thinking. Singapore, 1986. p.9.
                  4.   Sonbol, Beyond The Exotic: Women’s Histories In Islamic Societies. 2005, pp.
                  5.  Ипполитов  А.  Особенно  Ломбардия.  Образы  Италии  XXI.  —  Азбука-Аттикус,
                      2013.

                  Мусурманов  Э.  Понятие  пяти  элементов  в  китайском  фольклоре  и
            интерпретации  генезиса  “Хамсы”.  В  данной  статье  рассмотрены  вопросы  связанные  с


                                                            52
   48   49   50   51   52   53   54   55   56   57   58