Page 31 - 3-2016

Хорижий филология. №3, 2016 йил

12
70-80 йилларидаги назарий фикрлар тутишимиз лозим‖. Шундай экан, сўнги
устувор бўлиб, сўнгги 10-15 йил ичида йилларда таржима амалиѐтини янада
ғарб ва шарқ олимларининг таржима жонлантириш, таржима назариясини дунѐ
назарияси борасидаги тадқиқотлари илми даражасига кўтариш олим ва
муаллифнинг диққат-эътиборидан четда таржимонларимиз олдида муҳим масала
қолганлигини кузатамиз. Айни пайтда, бўлиб турарди.
диссертация ишида муаллифнинг ўз илмий Шу ўринда, 2007 йил Франциядаги
ва назарий концепцияси кўзга ―Жерома‖ нашриѐтида ҳазрат Навоий
ташланмайди. ғазалларининг Жан-Жак Гатье ва
Дарҳақиқат, 2005-2012 йиллар Муродхон Эргашев томонидан таржима
ичида ҳимоя қилинган таржима қилинган китоби муҳим совға бўлди.
назариясига оид номзодлик Ваҳоланки, Алишер Навоий шеъриятидан
диссертацияларининг аксар қисмида ҳам француз тилига бевосита таржима
юқоридаги бир хил таҳлил услуби кўзга амалиѐти ўтган асрнинг охирида
ташланади. Масалан, Н.Ўрмонова, бошланган эди. Ёдимда, 1989-1990 йиллар
Р.Ширинова, Ш.Исоқова, таниқли француз шоир ва ноширлари
В.Маматқосимоваларнинг француз-ўзбек Анри Делюи ва Жан-Пьер Балп француз
ва ўзбек-француз таржимачилиги тилида ўзбек мумтоз шеърияти
муаммоларига бағишланган номзодлик антологиясини яратиш мақсадида
диссертацияларида нафақат таҳлил юртимизга бир неча бор ташриф
методлари, балки мавзуларнинг бир- буюришганди. Бу хайрли ишда ўшанда
бирига ўхшашлигини кузатишимиз уларга шоир Ҳамид Исмоилов ва камина
мумкин. Ушбу диссертациялар асосан ҳамкор бўлган эдик. Натижада, 1990 йил
миллий колорит, тарихий реалия ва архаик француз тилида ўзбек мумтоз шеърияти
13
сўзларнинг таржимада берилиши антологияси ―Ўзбек ғазали‖ номи билан
таҳлилига бағишланган. Ачинарли жиҳати чоп қилинди. Орадан бир йил ўтиб,
муаллифлар ўтган асрнинг 70-80 Навоий ҳазратларининг 550 йиллик
йилларида яратилган илмий юбилейига тўѐна тарзда ―Алишер Навоий.
14
тадқиқотлардаги таҳлил қолипидан чиқиб Ғазаллар ва бошқа шеърлар‖ номли
кетолмаган. Уларда янгича илмий ѐндашув алоҳида китоб нашр этилди. Ўшанда бу
ва таҳлил усуллари кўзга ташланмайди. Бу нашрга Франция матбуотида ижобий
каби ҳолат сўнгги йилларда инглиз-ўзбек тақризлар ҳам босилганди.
таржима назариясига бағишланган Хулоса, ҳазрат Навоий
Б.Холмирзаев, Н.Дўсбаева, Х.Юсупова, ғазалларининг француз тилига
Г.Одилова каби ѐш олимларнинг таржималари бевосита ўзбек ва француз
диссертацион тадқиқотларида ҳам кўзга ижодкорлари томонидан ҳамкорликда
ташланади. бажарилгани учун ҳам муваффақиятли
Муҳтарам Юртбошимиз чиққан. Шундай бўлса-да бу
таъкидлаганидек, эндиликда: ―... бошқа таржималарни ҳам мукаммал, аслиятга
соҳалар қатори адабиѐт соҳасида ҳам муқобил, деб бўлмайди. Масалан, иккинчи
халқаро алоқаларни кучайтириш зарур. таржима хусусида матбуотимизда илиқ
Қайси мамлакатда бизнинг адабиѐтимиз, фикрлар айтилди. Улар орасида таржимага
маданиятимиз, қадриятларимизга ҳурмат одил ва холисона баҳо СамДЧТИ доценти
билан қарашади, хориждан биз нималарни
ўрганишимиз мумкин ва, ўз навбатида,
12
Каримов И. Адабиѐтга эътибор – маънавиятга,
уларга нималарни тақдим этишимиз келажакка эътибор. – Тошкент: Ўзбекистон, 2009. 32б.
мумкин – бугун бу масалалар халқаро 13 Қаранг: Ghazals ouzbeks. – Paris: Action poétique, 1990.
майдонда ўзлигимизни намоѐн этишда – 79 p.
14
Қаранг: Alisher Navoï. Ghazel et autres poémes. Traduit
катта аҳамиятга эга эканини доимо ѐдда du turc et présenté par Hamid Ismaïlov et Jean-Pierre Balpe.
– Paris: La Différence, 1991. – 127 p.
30