Page 32 - 3-2016

Хорижий филология. №3, 2016 йил

Абдимурод Кўчибоевнинг ―Ҳазрат Навоий қўйишимиз мумкин. Шоиранинг сўнгги
ғазаллари француз тилида‖ (―Жаҳон йилларда Роберт Бѐрнс ижодидан ўзбек
адабиѐти‖, 2010, 2-сон) мақоласида тилига ѐхуд ўзбек шоирлари ижодидан
берилди. Олим таъкидлаганидек, ―француз инглиз тилига қилган таржималари
китобхони аслият даражасида гўзал ва мақтовга лойиқдир. Шундай бўлса-да,
нафис тилда бўлмаса-да, ҳазрат Навоий тўпламдаги ўзбек шоирлари ижодидан
ғазалларини ўз она тилида ўқишга, ундан инглиз тилига қилинган таржималарнинг
маълум даражада эстетик ва бадиий завқ барчасини ҳам аслиятга муқобил,
олишга эришади‖. Ҳа, мунаққид тўғри мукаммал таржима, деб баҳолаб бўлмайди.
таъкидлаганидек, шеърий асар таржимада Аксар таржималарда аслиятдаги ўзбекона
ҳам ўзининг аслиятдаги гўзал ва нафис ташбеҳлар, миллий руҳ ва оҳанг
тилини, маъно ва оҳангини сақлаб қолмас йўқолганининг шоҳиди бўламиз. Масалан,
экан, бундай таржимани бекам-кўст Ойбекнинг машҳур ―Наъматак‖ шеъридаги
таржима деб бўлмайди. биринчи бешлик таржимасига
Ўзбек адабиѐти намуналарини эътиборимизни қаратайлик:
ўзимиз ҳам хорижий тилларга таржима Нафис чайқалади бир туп наъматак
қилсак бўлади (А. Алимбеков), дегувчи Юксакда, шамолнинг беланчагида,
тезисни маъқуллаган ѐш таржимашунос Қуѐшга кўтариб бир сават оқ гул,
Гулноза Одилованинг мисол тариқасида: Виқор-ла ўшшайган қоя лабида,
―таржимон Динора Султонованинг ўзбек Нафис чайқалади бир туп наматак...
адабиѐти (шеърияти – М.Х.)дан инглиз Таржимаси:
тилига қилган таржималари Америка Dances gently a bush of rosehip
(АҚШ назарда тутилган бўлса керак – The wind sways it on the hill,
М.Х.)нинг www.poetry.com сайтида A basket of white flowers
рейтингнинг энг юқори ўринларини анча Strive for the sun with great will.
вақт қўлдан бермай келганига гувоҳ Dances gently a bush of rosehip…
бўлганман‖ деган таърифига тўхталадиган Юқоридаги сатрларда келаѐтган
бўлсак, бунинг йўриғи бошқа. У ―нафис чайқалади‖, ―шамолнинг
болалигидан рус, ўзбек, тожик тилларини беланчагида‖, ―ўшшайган қоя‖ каби
она тилидек ўзлаштирган, инглиз тилини ўзбекона образли ибораларни ўз ҳолича
қунт билан ўрганган, университетни ўзга тилда бериш бирмунча мушкул.
тамомлаган шоиртабиат инсон. Мен Бегойим Холбекованинг ҳам уларни
билганим, Динора опа қирқ йилдан инглиз тилига ўгиришда қийналиб қолгани
ошибдики, талабаларга инглиз тилидан кўриниб турибди. Натижада, аслиятдаги
сабоқ бериб келади. Ҳали биз талабалик ―Нафис чайқалади бир туп наъматак‖
давримизда Пошали Усмондан мисраси инглизчада ―Чиройли рақсга
―Фауст‖нинг ўзбек тилига, Динора тушар бир туп наъматак‖ маъносида
Султоновадан Эркин Воҳидов ва Абдулла ифодаланган. Қолган образли ташбеҳлар
Орипов шеърларининг инглиз тилига ҳам таржимада ўз аксини тўла топмаган.
ўзлари ўгирган таржималарини Тўпламнинг аннотациясида
тинглаганмиз. Айниқса, Динора опа айтилганидек, таржималарнинг ―бадиий
аудиторияда ҳазрат Навоий ва Заҳириддин пухталиги, ранг-баранглиги ўз йўлига,
Бобур, Эркин Воҳидов ва Абдулла Орипов лекин тўпламнинг яна бир муҳим жиҳати
шеърларини ҳеч бир ―шпаргалкасиз‖ бор: ундан ўрин олган таржималар
ўзбек, рус ва инглиз тилларида олийгоҳларнинг хорижий тиллар
тўхталмасдан ўқиб, таржималарини аслият факультети талабалари учун инглиз
билан муқояса таҳлил қилиб кетаверарди. адабиѐти тарихи, таржима назарияси ва
Опа қаторига андижонлик шоира- амалиѐти фанларини ўрганишда сабоқ
таржимон Бегойим Холбековани ҳам яқин вазифасини ҳам ўтайди‖, деган фикр

31